چکیده:
مسئله تکوین هویت فردی از چالشهای جدی جوامع امروزی است. در این میان، نقش مذهب در ساختار هویت هر فرد انکارناپذیر است. این پژوهش، با هدف بررسی رابطه بین جهتگیری مذهبی و هویت فردی و تعیین نقش این عامل در پیشبینی هویت پایدار انجام گرفت. نمونة آماری شامل 381 نفر (133 پسر و 248 دختر)، از بین دانشجویان دانشگاههای دولتی شهر تهران با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چندمرحلهای انتخاب گردید. ابزار اندازهگیری، گزارش پرسشنامه خودشناسی براساس جهتگیری مذهبی اسلامی و پرسشنامه هویت شخصی بود. یافتههای پژوهش حاکی از این است که بین جهتگیری مذهبی با هویت فردی، رابطهای معنادار و مثبت وجود دارد (0005>P). برطبق نتایج این پژوهش، 9/23 درصد هویت فردی، براساس جهتگیری مذهبی قابل تبیین است. بهگونهای که هم زیرمقیاس اخلاق و هم زیر مقیاس عقاید و مناسک پیشبینیکنندههای معنیداری در تعیین هویت فردی بهشمار میآیند. علاوه بر این، نتایج حاصل تفاوت معناداری را در جهتگیری مذهبی و هویت فردی بین دختران و پسران نشان داد؛ دختران نمرات بالاتری را نسبت به پسران در مقیاس جهتگیری مذهبی داشتند. همچنین، دختران در مقایسه با پسران هویت فردی شکلیافتهتری را نشان دادند.
The present paper was conducted with the aim of investigating the relationship between religious orientation and personal identity and determining the role of this factor in predicting stable identity. The statistical sample includes 381 university students (133 male and 248 female) who were selected from state universities of Tehran using multi-stage random cluster sampling. The research findings indicate that there is a positive and significant relationship between religious orientation and personal identity (p<0.0005). Based on religious orientation، %23.9 of personal identity can be justified in such a way that both subscales of ethic and beliefs-rites are regarded as significant predictors in determining personal identity. Furthermore، the results showed a significant difference between males and females in terms of religious orientation and personal identity. Females had higher scores than males in the scale of religious orientation and showed more constructed personal identity than males.
خلاصه ماشینی:
"جدول 2: ضرایب همبستگی (پیرسون) میان هویت فردی و جهتگیری مذهبی و زیر مقیاسهای آن متغیر جهتگیری مذهبی اخلاق عقاید و مناسک هویت فردی **412/0- **461/0- **339/0- ** 0005/ 0 > p ازآنجاکه در مقیاس هویت بهکار گرفتهشده در این مطالعه، نمرات بالاتر نشاندهنده ناپایداری هویت فردی و وجود بحران هویتی است، رابطه میان جهتگیری مذهبی و هویت فردی، بهصورت رابطهای منفی نمودار شده است (آزمون دو دامنه، 0005/0> p، 381=n، 412/0-=r).
جدول 8: آزمون شفه مربوط به معناداری تفاوت میان گروه تحصیلی هنر با دیگر گروهها در مقیاس جهتگیری مذهبی متغیر رشته تحصیلی(i) رشته تحصیلی(j) تفاوت میانگین ( i-j ) Sig. جهتگیری مذهبی هنر علوم پایه 3155/21- 000/0 علوم انسانی 4854/21- 000/0 فنی – مهندسی 6618/14- 008/0 نتایج نشان داد که رشته تحصیلی هنر در سطح 005/0 > p موجب ایجاد تفاوت معنادار بین رشتهای در مقیاس جهتگیری مذهبی شده است؛ بدین معنا که گروه هنر نسبت به سایر گروههای تحصیلی، در جهتگیری مذهبی نمرات پایینتری را کسب نموده است.
با توجه به اینکه در این پژوهش، بعد اخلاقی مذهب نقش مهمتری را در ساختار هویتی فرد نشان داد، به نظر میرسد تکیه بیشتر بر ارزشهای اخلاقی نسبت به بعد مناسک مذهبی، میتواند در پرورش جوانان و دستیابی آنها به هویت پایدار و مثبت بسیار مددرسان باشد."