چکیده:
امروزه عدم همخوانی وظایف و مسئولیت های دولت های محلی با اختیارات و منابع آنها به یکی از چالش های جدی آنـان تبدیل گردیده است . این چالش با افزایش شهرنشینی و رشد تقاضا برای خدمات شهری و نیز افزایش سطح انتظارات عمومی گسترده تر شده است . در این زمینه ، در سال های اخیر در سطح بین المللی و به ویژه در کشورهای درحالتوسعه و اقتصادهای انتقالی اصلاحات گسترده ای در خصوص تامین مالی دولت های محلی انجام شده است . مفهوم تـامین مـالی دولـت هـای محلی در اغلب کشورهای در حال توسعه متناظر با تمرکززدایی مالی است . تمرکززدایی مالی به معنای انتقال مسئولیت مالی از دولت مرکزی به دولت های محلی است که امروزه به موضوع مهم حاکمیت در بسیاری از کـشورهای در حـال توسـعه تبدیل شده است . تمرکززدایی مالی مقامات محلی را برای دامنه گسترده ای از خدمات و زیربناها مسئول می سازد. در واقع ، به منظور اینکه مقامات محلی بتوانند عملکرد موفقی داشته باشند به استقلال عمل نیاز دارند به این معنـا کـه دولـت مرکـزی می بایست فعالیت های خود را به مقامات محلی تفویض نماید و تمرکززدایی صورت گیرد. در چارچوب حساب هـای ملـی ایران شهرداری ها مصداق دولت های محلی در کشور هستند، اما در بستر مبانی قانونی هیچگاه شهرداری ها به طـور مـستقیم موردنظر قانونگذار قرار نگرفته اند و در این خصوص اغلب سیاست تمرکززدایی معادل افزایش نقش استان ها دیده شده که این امر در موادی از قوانین برنامه های توسعه تصریح شده است . علاوه بر این ، شواهد آماری تقویت نقش دولت های محلی را چندان تایید نمی کنند. شاخص هایی نظیر سهم مخارج دولت های محلی از تولید ناخالص داخلی که بیانگر نقش و جایگاه دولت محلی در اقتصاد ملی هستند نشان دهنده ضعیف بودن این نقش در ایران هستند. منابع عمده تامین درآمد دولت های محلی در ایران مالیات ها یا سایر درآمدها می باشد که سایر درآمدها خود مشتمل بر عـوارض مـصرف کننـده و جریمـه هـا می باشند. سهم کمک های بلاعوض که از منابع اصلی تامین درآمد دولت های محلی اغلب کشورها می باشند در ایران بسیار ناچیز است . یکی از راهکارهای حائز اهمیت ، تمرکززدایی مالی است که این امر فراتر از تسهیم مالیاتی به معنـای اختـصاص سهمی از مالیات های محلی به دولت های محلی می باشد، بلکه مفهوم آن مبتنی بر انتقال و تفویض قدرت در جهـت کـسب درآمد از جمله اختیار تعیین برخی پایه ها و نرخ های مالیاتی است . اعطاء مجوز استقراض داخلی و خارجی و ارائه حمایت ها و تضمین های لازم راهکار دیگری است که در تامین مالی دولت های محلی کشور موثر می باشد. فراهم نمودن امکان انتشار اوراق بهادار به واسطه تامین ضمانت های مربوطه از طریق دولت مرکزی می تواند سبب تسهیل تامین مالی پروژه های شهری شود. هر چند در سال های اخیر مشارکت خصوصی -عمومی در کلان شهرهای کشور عمومیت یافته است ، امـا همـین امـر به ویژه در صورت ورود منابع خارجی با حمایت های دولت مرکزی میسرتر و هموارتر می گردد.
خلاصه ماشینی:
"Valuation Rolls خدمات و زیربناهای کارامدتری می شود و این امکان را فراهم می سازد تا نرخ ها متناسب با سطوح مختلف مصرف تنظیم و تعدیل شوند، به گونه ای که منعکس کننده هزینه واقعی سرمایه ، تأمین مالی و تورم باشد به ویژه زمانی که نهادهای مستقل عمومی یا خصوصی مانند شرکت های متولی برق ، فاضلاب یا آب سیستم بهای مصرفی را اعمال و از این محل کسب درآمد می کنند خودکفایی مالی حاصل می شود، اما مشکل عمده این سیستم این است که در اغلب کشورها میزان شارژ کمتر از بهای تمام شده است و تعدیل زمانی آن نیز غالبا با تأخیر صورت می گیرد.
٥. بررسی نقش و جایگاه دولت های محلی در ایران همانگونه که ذکر شد در چارچوب حساب های ملی ایران ، شهرداری ها مصداق دولت های محلی در کشور هستند که در این راستا آمار دولت های محلی براساس طبقه بندی GFSM صرفا در زمینه های درآمدها، هزینه ها، منابع و مصارف ، دادوستد دارایی ها و بدهی ها و نیز وظایف دولت بر حسب دستگاه در حساب های ملی بانک مرکزی از سال ١٣٧٩ موجود می باشند، اما در بستر مبانی قانونی هیچگاه شهرداری ها به طور مستقیم هدف انتقال و تفویض قدرت قرار نگرفته اند و در این خصوص اغلب سیاست تمرکززدایی معادل افزایش نقش استان ها مشاهده شده است که این امر در موادی از قوانین برنامه های توسعه تصریح شده است ."