چکیده:
هدف اصلی این پژوهش بررسی تجربی رابطه سرمایه فکری و اجزای آن با خطر ورشکستگی شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران است. بهمنظور دستیابی به اهداف پژوهش چهار فرضیه تدوین و برای آزمون آنها، روش آماری رگرسیون خطی چند متغیره بهکار رفته است. اطلاعات 80 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 1383 تا 1390 گردآوری شده است. همچنین برای اندازهگیری ریسک ورشکستگی از مدل آلتمن؛ و برای اندازهگیری سرمایه فکری و اجزای آن از مدل پالیک استفاده شد. یافتههای حاصل از آزمون فرضیههای پژوهش حاضر نشان میدهد رابطه منفی معناداری بین سرمایه فکری و ریسک ورشکستگی شرکتها وجود دارد؛ همچنین اجزای سرمایه فکری در مدل پالیک (شامل کارایی سرمایه بهکار گرفته شده، کارایی سرمایه انسانی و کارایی سرمایه ساختاری) بر ریسک ورشکستگی بهگونهای منفی تأثیرگذارند. با توجه به رابطه منفی بین سرمایه فکری و اجزای آن با ریسک ورشکستگی شرکتها نتیجهگیری میشود که سرمایه فکری میتواند ضمن بهبود عملکرد شرکتها، از ورشکستگی آنها نیز جلوگیری کند و بدین ترتیب از پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی این رویداد ناگوار بکاهد.
Purpose– The main purpose of this research is to empirically investigate the relationship between bankruptcy risk، intellectual capital (IC) and its components for listed companies in the Tehran Stock Exchange (TSE). Design/methodology/approach– In order to achieve the purpose of the research، four hypotheses were proposed. Multiple linear regression analysis was examined to test the research hypotheses. The empirical data were drawn from a group consisting of 80 Iranian companies listed in the TSE، over the eight-years period of 2004 to 2011. Bankruptcy risk was measured by using Altman’s model and the IC and its components were measured using Pulic’s model. Findings– The results of the hypotheses testing demonstrate that IC exhibits a negative significant relationship with the bankruptcy risk. Furthermore، there is a negative significant relationship between the bankruptcy risk and components of the IC (employed capital efficiency، human capital efficiency and structural capital efficiency). Conclusion and originality/value– Since IC and its components are negatively related to the bankruptcy risk، it is concluded that IC can improve the financial performance and prevents failure. Therefore IC can decrease the economic، social and political consequences of the bankruptcy.
خلاصه ماشینی:
"بررسی رابطه سرمایه فکری و اجزای آن با خطر ورشکستگی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران محمد نمازی 1 ، محمدحسین قدیریانآرانی 2 92 / 03 / 13 تاریخ دریافت: 92 / 07 / 23 تاریخ پذیرش: چکیده واژههای کلیدی: طبقه بندی موضوعی: G33, M19, N25 استاد حسابداری دانشگاه شیراز، (نویسنده مسئول)، (mnamazi@rose.
با توجه به مطالب پیشگفته این پرسش مطرح میشود که: آیا رابطه معناداری بین سرمایه فکری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و میزان ریسک ورشکستگی آنها وجود دارد؟ بنابراین، هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی رابطه سرمایه فکری و اجزای آن (شامل کارایی سرمایه بهکار گرفته شده، کارایی سرمایه انسانی و کارایی سرمایه ساختاری) بر احتمال ورشکستگی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.
نمازی و ابراهیمی (1388) با انجام پژوهشی پیرامون تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به این نتیجه رسیدند که حتی پس از کنترل اندازه شرکت، ساختار بدهی و عملکرد مالی گذشته، بین سرمایه مالی و عملکرد مالی جاری و آتی شرکتها، هم در سطح صنایع و هم در سطح تمام شرکتها، رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
همچنین نتایج بهدست آمده از تخمین الگوهای رگرسیونی مربوط به فرضیههای دوم، سوم و چهارم بیانگر این است که بین اجزای سرمایه فکری در مدل پالیک (2000) و امتیاز آلتمن رابطه مثبت معناداری وجود دارد.
در این راستا، امتیاز آلتمن (1968) بهعنوان سنجهای از خطر ورشکستگی و ضریب ارزش افزوده فکری، کارایی سرمایه بهکارگرفته شده، کارایی سرمایه انسانی و کارایی سرمایه ساختاری، با استفاده از مدل پالیک(2000) بهعنوان شاخصهای سرمایه فکری و اجزای آن در 80 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 1390-1383 بررسی شدند."