چکیده:
بعد از ورود مدرنیسم به خاورمیانه کشورهای این منطقه در مواجهه با این موج، موجب شد تا قطع ارتباط با گذشته نمادین و بصری، نخستین دستاوردی شود که جمهوری ترکیه به رهبری مصطفی کمال آتاترک به دست آورد. ترکیه در ساختن دوباره خود موفق بود و الگویی برای همسایه اش ایران، در دوره پهلوی اول شد. از این رو بررسی، تاثیر مدرنیسم بر ساختارهای گذشته نمادین و بصری از اهمیت خاصی برخوردار است. لذا تاثیر معماری کیوبیک برکاخ های آوانگارد این دو رهبر امری ضروری است. این نوشتار بر آن است این فرآیند و ریشه های آن را مورد مطالعه قرار دهد. روش تحقیق
پژوهش از نوع کیفی و بر پایه شیوه تحقیق تحلیلی تطبیقی و با راهبرد تحلیل مورفولوژیک انجام گرفته است. گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است. جهت تحلیل موفولوژیک و بررسی تطبیقی، کاخ سعدآباد و کاخ چانکایا انتخاب شدند. سپس شاخص های مورد نظر، جهت مقایسه تعیین و بررسی ها انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد، تبادلات فرهنگی متقابل در قرن بیستم به طور قابل توجهی موجب تبدیل و تغییر فرهنگ شهری و مسکونی در ایران و ترکیه شده بود. بطوری که نمی توان از تولید معماری خالص "جهان شمول" در یک فضای انتزاعی به دور از تاثیر شرایط محلی و یا از معماری خالص"محلی" حرف زد در حالی که که یک مکان به مکان های دیگر به طور کامل وابسته است. کاخ های سعدآباد و چانکایا صرفا متاثر از معماری محلی یا جهان شمول نیستند بلکه این بناها تحت تاثیر ویژگی های توامان محلی و جهان شمول شکل گرفته اند. لذا مقایسه مورفولوژیک کاخ های سعدآباد و چانکایا، بیشتر از آنکه تبعیت از محتوای معماری کیوبیک داشته باشد، صرفا تقلیدی تجددگرا از معماری غرب نبوده و سنت گذشته معماری(محلی) این کشورها کاملا کنار گذاشته نشده و به واقع در نمونه های بررسی شده مفاهیم و فرم های سنتی و مدرن برهم منبطق یا باهم سازگارشده اند.
خلاصه ماشینی:
تحلیل مورفولوژیک معماری مسکونی مدرن در کشورهای ترکیه و ایران (نمونه موردی: کاخ چانکایا و کاخ سعدآباد) Morphological Analysis of Modern Residential Architecture in Turkey and Iran (Case Study: Chankaya Palace and Sa'ad Abad Palace) چکیده بعد از ورود مدرنیسم به خاورمیانه کشورهای این منطقه در مواجهه با این موج، موجب شد تا قطع ارتباط با گذشته نمادین و بصری، نخستین دستاوردی شود که جمهوری ترکیه به رهبری مصطفی کمال آتاترک به دست آورد.
com * این مقاله برگرفته از رساله دکتری محمدحامد موسوی با عنوان «مدرنیسم در برگردان؛ معماری مسکونی مدرن در کشورهای ترکیه و ایران بین سالهای 1920تا 1940 » به راهنمایی دکتر خسرو افضلیان در دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد است.
با مطالعه جریانهای معماری معاصر ایران و ترکیه به صورت اسنادی، مقایسه تطبیقی میان کاخ سعدآباد و کاخ چانکایا در تهران و آنکارا و عوامل تأثیرگذار بر آنها انجام گرفته است.
این رساله جزء معدود پژوهشهای انجام گرفته پیرامون معماری مسکونی مدرن در دوره پهلوی اول و دوم میباشد که تحول معماری مسکونی را با توجه به شرایط جهانی اجتناب ناپذیر قلمداد کرده است(جانیپور،1380).
(به تصویر صفحه مراجعه شود) Table 2: Morphological features of Cubic architecture { مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 7- معرفی نمونهها 1-7-کاخ چانکایا (آتاترک) کاخ ریاست جمهوری آتاتورک (1930-32) که توسط معمار اتریشی کلمانتس هلزمیستر10 طراحی شده است، بر فراز تپههای جنوبی آنکارا به عنوان نمادی از دیدگاه زیباییشناسی جدید ساخته شد که با وجود خالی بودن از مفاهیم برگرفته از شرق و خاورمیانه، سنت را لایههای زیرین حفظ کرده بود و دلالتی بر میراث ملی داشت.