بررسی اثر توپوگرافی بر پتانسیل اقلیم گردشگری (مطالعه موردی: استان مازندران) مقاله

چکیده:

در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻘﺶ ﺳﻄﻮح ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﺑﺮ اﻗﻠﻴﻢ ﮔﺮدﺷﮕﺮی اﺳﺘﺎن ﻣﺎزﻧﺪران داده ﻫﺎی ﻋﻨﺎﺻﺮ آب و ﻫﻮاﻳﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ 15 اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ از ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺸﻮر اﺧﺬ ﮔﺮدﻳﺪ. اﻳﻦ داده ﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ؛ ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻣﺎی روزاﻧﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﮔﺮاد(، ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ دﻣﺎی روزاﻧﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﮔﺮاد( ﺣﺪاﻗﻞ رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﻲ روزاﻧﻪ درﺻﺪ(، ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﻲ روزاﻧﻪ درﺻﺪ(، ﺑﺎرش ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ(، ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ( و ﻛﻞ ﺳﺎﻋﺎت آﻓﺘﺎﺑﻲ در دوره آﻣﺎری ﺑﻮده اﺳﺖ. ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﺮاﻳﻂ اﻗﻠﻴﻢ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻫﺮﻣﺎه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺎﺧﺺ ﻣﻴﺰﻛﻮﻓﺴﻜﻲ )TCI( اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻮع ارﺗﻔﺎﻋﻲ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻫﺎ ﺑﺮای ﻫﺮﻣﺎه ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷﺎﺧﺺ اﻗﻠﻴﻢ ﮔﺮدﺷﮕﺮی و ارﺗﻔﺎع ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﭘﻴﺮﺳﻮن در ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲ داری P-value<0.05( ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﻣﻌﺎدﻻت رﮔﺮﺳﻴﻮﻧﻲ اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪ. در ﮔﺎم ﺑﻌﺪی ﺑﺎ ﻣﺒﻨﺎ ﻗﺮار دادن اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻻت و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل رﻗﻮﻣﻲ ارﺗﻔﺎﻋﻲ اﺳﺘﺎن ﻣﺎزﻧﺪران ﭘﻬﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻤﺮات TCI ﺑﺮای ﻫﺮﻣﺎه ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﺮدﻳﺪ و در اداﻣﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﺮات ﺷﺎﺧﺺ TCI ﮔﺮوه ﺑﻨﺪی اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺧﻮﺷﻪ ای ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺒﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻧﻘﺶ ارﺗﻔﺎﻋﺎت در اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﻤﺮات ﺷﺎﺧﺺ TCI ﺗﻨﻬﺎ در ﻧﻴﻤﻪ ﮔﺮم ﺳﺎل ﻣﺜﺒﺖ اﺳﺖ و در اﻳﻦ ﺑﻴﻦ اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮای ﻣﺎه ﻓﺮوردﻳﻦ در ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻی ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﺗﻨﺶ ﺳﺮﻣﺎ ﻏﺎﻟﺐ اﺳﺖ اﻣﺎ از اردﻳﺒﻬﺸﺖ اﺛﺮ ﺗﻌﺪﻳﻠﻲ ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻧﻤﺎﻳﺎن ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﻛﻪ در ﻣﺎه ﻫﺎی ﺧﺮداد، ﺗﻴﺮ، ﻣﺮداد و ﺷﻬﺮﻳﻮر، ﻧﻤﺮات ﺑﺎﻻی ﺷﺎﺧﺺ در ﺳﻄﻮح ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ از 500 ﻣﺘﻤﺮﻛﺰﺷﺪه اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺧﻮﺷﻪ ﺑﻨﺪی اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻫﺎ ﻧﻴﺰ دو ﮔﺮوه ﺷﺎﻣﻞ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻫﺎی ﻧﻮاﺣﻲ ﻛﻢ ارﺗﻔﺎع- ﺳﺎﺣﻠﻲ و ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺮﺗﻔﻊ را ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻧﻤﻮد. ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﺷﺎﺧﺺ در اﻳﻦ دو ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻧﺸﺎن داد ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻧﻤﺮات ﺷﺎﺧﺺ در ﻧﻮاﺣﻲ ﺳﺎﺣﻠﻲ و ﻛﻢ ارﺗﻔﺎع در ﻓﺼﻞ ﺑﻬﺎر و ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰﺷﺪه و از آن ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻮاﺣﻲ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺑﻬﺎره و ﭘﺎﻳﻴﺰه ﻳﺎدﻛﺮد درﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮای اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻫﺎی ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺗﻤﺮﻛﺰ اﻳﻦ ﻧﻤﺮات در ﻓﺼﻞ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺑﻮده و ﻧﻮاﺣﻲ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻧﻪ را ﺷﻜﻞ داده اﺳﺖ.

The aim of this study is to evaluate the role of elevation in Tourist potentiality of the Mazandaran province; the climate data used in this research were obtained from Iran’s Meteorological Organization (IMO) for1991-2010 period. Data on mean annual climate were collected from the15 meteorological stations. Climate variables used in this study include maximum daily temperature [in ºC], minimum daily relative humidity [%], mean daily temperature [ºC], mean daily relative humidity [%], precipitation, [mm], sunshine [total hours of sunshine], and average wind speed [m/s]. Climatic conditions related to tourism were evaluated by Mizeczkowski index (TCI). Relationship between elevation and TCI was studied by Pearson correlation model. The p-value.

خلاصه ماشینی:

برخی از گردشگران 1 Matzarakis 2 Hamilton and Lau 3 Lin 4 De Freitas 5 Sharpley 6 UNWTO 7 WTO 8 Rosenthal 9 Matzarakis اصولا به خاطر آب وهوا به مسافرت می روند، عده ای گرما و تابش را دوست دارند و برخی سرما و بارش برف را ترجیح می دهند و گروهی آب وهوای گرم و مرطوب را می پسندند لذا، معمولا شرایط طبیعی و اقلیمی ایجاب می کند که در هر منطقه و هر فصل نوع خاصی از فعالیت های گردشگری انجام گیرد (کاظمی ، ١٣٨٦). علت بدتر شدن شاخص آسایش حرارتی در ماه می و نوامبر بارندگی و درجه حرارت 1 Rackliffe 2 Davis 3 Murray 4 Yapp and McDonald 5 Mieczkowski 6 De Dear 7 Chan 8 Hwang 9 Spagnolo and de Dear 10 Nakano and Tanabe 11 Lin 12 Bynoe است . / شکل ٨: دار نمای خوشه بندی ایستگاه های منتخب بر اساس نمرات شاخص TCI منبع : نگارندگان نتیجه گیری نتایج این پژوهش در راستای نیل به بخشی از اهداف صنعت گردشگری استان مازندران در سطوح ، منطقه ای ، ملی و حتی بین المللی می تواند مفید باشد و در جهت توسعه گردشگری فصلی بخصوص در حوزه اکوتوریسم و گردشگری کشاورزی مورداستفاده قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

استان مازندران ، توپوگرافی ، شاخص اقلیم گردشگری ، گردشگری فصلی

Topography ، Tourism climate index ، seasonal tour

کلید واژه های ماشینی:

استان مازندران ، استان مازندران ، ارتفاع ، ارتفاع ، اقلیم گردشگری استان مازندران ، اقلیم گردشگری استان مازندران ، TCI ، TCI ، اقلیم گردشگری ، اقلیم گردشگری