چکیده:
هدف: هدف این مقاله، بررسی چارچوب مفهومی ابعاد و مولفه های هویت اسلامی- ایرانی و ملاحظات عملی گسترش و تعمیق آن را در نظام دانشگاهی بوده است. روش: روش پژوهش، تلفیقی از توصیفی- تحلیلی(تحلیل اسنادی) و تحلیل محتوای کیفی بوده و از ابزار مصاحبه نیمه رهکردی، برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. یافته ها: الف) ابعاد شاخص هویت اسلامی- ایرانی شامل پنج بعد دینی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است که در هر یک از ابعاد، ضمن مراجعه به آموزه های فرهنگ ایرانی به همراه مبانی اسلامی، کلیاتی از مولفه های تشکیل دهنده آن ابعاد، در جداول مستقل، احصا و تدوین شده است. ب) مولفه های هویت اسلامی– ایرانی در فرایند تطبیق علمی آموزه های فرهنگ ایرانی با مبانی اسلامی، حاصل می شود. ج) تحقق هویت اسلامی– ایرانی، مستلزم درونی سازی و تعمیق جامع ابعاد پنج گانه هویت اسلامی ایرانی در سه سطح شناختی، عاطفی و رفتاری در فرد است. د) عمده ترین ملاحظات عملی گسترش و تعمیق هویت اسلامی- ایرانی در نظام دانشگاهی، در هشت محور مدیریت، استاد، تدریس، ارزشیابی، محتوا، قوانین و مقررات، دانشجو و ساختار فیزیکی دانشگاه کرد یافت. نتیجه گیری: با عنایت به ابعاد شاخص هویت اسلامی- ایرانی و مولفه های تشکیل دهنده ابعاد، می توان طی فرایند تطبیق علمی آموزه های فرهنگ ایرانی با مبانی اسلامی، مولفه های هویت اسلامی- ایرانی را حاصل کرد. راهکار نظام دانشگاهی برای تحقق هویت اسلامی- ایرانی، درونی سازی و تعمیق جامع (شناختی، عاطفی و رفتاری) ابعاد پنج گانه هویت اسلامی- ایرانی و مراعات ملاحظات عملی ذکر شده در محورهای هشت گانه است.
خلاصه ماشینی:
"جدول ١: مثالهایی از مبانی اسلامی و نتایج پژوهشهای گذشته مرتبط با بعد دینی هویت ساز اسلامی- ایرانی (رجوع شود به تصویر صفحه) همان گونه که شکل ٤ نشان میدهد، پس از عرضۀ یافته های حاصل از مبانی اسلامی و پژوهشهای قبل به محور فرایند تطبیق علمی، محقق با در نظر داشتن معیار اسلام (که در اینجا همان فحوای مبانی اسلامی بیان شده است )، گویۀ اسلامی- ایرانی را که «پایبندی جامع و عملی به بایدها و نبایدهای دین اسلام» میباشد، استنباط و استخراج کرده است .
جدول ٣: مثالهایی از مبانی اسلامی و نتایج پژوهش های گذشته مرتبط با بعد اجتماعی هویت ساز اسلامی- ایرانی (رجوع شود به تصویر صفحه) چهار) بعد فرهنگی هویت اسلامی- ایرانی این پژوهش با ادغام مؤلفه های پژوهشهای قبلی(ابوالحسنی، ١٣٨٧: ١٦؛ صنیع اجلال، ١٣٨٤: ١١٢)، حیطۀ گستردهای را برای بعد فرهنگی در نظر دارد که چهار زمینۀ هنر، آداب و رسوم، میراث ادبی و تاریخ را شامل میشود.
جدول ٦: جدول نشاندهنده کدهای گزینشی و محوری حاصل از فرایند کدگذاری یافته های مصاحبه ها (رجوع شود به تصویر صفحه) مطابق جدول ٦، مصاحبه ها نشان داد که محورهای مهم برای تعمیق هویت اسلامی - ایرانی در نظام دانشگاهی، در هشت مورد: مدیریت ، استاد، روش تدریس ، ارزشیابی، محتوا، قوانین و مقررات، دانشجو و ساختار فیزیکی دانشگاه تجلی یافته است ."