چکیده:
علامه محمدتقی جعفری از عالمان برجستۀ عصر حاضر است که تألیفات متعددی، ازجمله شرح و تفسیر نهجالبلاغه، دارد. مطالعۀ روششناسانه این اثر، عظمت کلام علی (ع) و نیز ذوفنونبودن مفسر را آشکار میسازد. تحقیق روششناختی نوشتار حاضر مبتنی بر منابع و استنادهای تفسیری است. آیات قرآن کریم، روایات معصومان (ع) و آرای شارحان نهجالبلاغه از مهمترین ابزار و گزارههایی است که مفسر درجهت فهم کلام علی (ع) بهکار بسته است. از قرآن بهعنوان مهمترین منبع فهم روایات، و پس از آن از روایات سایر معصومان (ع) و نیز از کلام حضرت علی (ع) بهعنوان قرائن کلامی بهرهبرداری شده است. تنوع بهرهگیری از منابع مورد استناد همانند توجه به رویکرد تطبیقی و یا تأییدی آنها و نیز نگرش جامع به آیات و روایات در تبیین چگونگی استناد، مؤثر و کارآمد است.
خلاصه ماشینی:
براساس تتبع صورت گرفته ، علامه جعفري در تفسير نهج البلاغـه ، از مـتقن تـرين و کارآمدترين گزاره ها براي فهم سخنان علي (ع ) بهره برده ، که دربارة هـر يـک از ايـن گزاره ها و منابع به ترتيب اهميت ، در اين مقاله بحث شده است .
٢. ٢ تأييد گفتار مفسر مفسر علاوه بر تأييد کلام علي (ع )، براي تأييد کلام خويش نيز از آيات مدد مي گيرد: براي نمونه ، علامه در تفسير خطبة ٩٣ بحث مفصلي در فلسفة تـاريخ دارد کـه در بخشي از آن ، دربارة «منفعت گرايي در فلسفة تاريخ » چنين مي نويسد: گمان نمي رود خردمندي پيدا شود که در نفع گرايي انسان ها کمترين ترديـدي داشـته باشد؛ چنان که گريز از ضرر براي انسان ها به عنوان يک اصل کاملاً جدي مطرح است .
در خطبة ٢٦ نهج البلاغه ــ که پيرامون بعثت پيامبر (ص ) است ــ علامه از مجموع آيات براي تأييد گفته هاي امام علي (ع ) بهره مي برد؛ و برخي را از آياتي که بر عموميت رسالت پيامبر (ص ) بر همة جهانيان دلالت دارد، متذکر مي شود: أکان للنّاس عجباً أن أوحينا إلي رجلٍ منهم أن أنذر النّاس ...
علامه جعفري از اين ابزار به خوبي بهره برده و در تفسير کلام علي (ع ) به روايات ساير معصومان (ع ) استناد کرده و به کلام خود حضرت (ع ) نيز به عنوان قرائن کلامي تمسک جسته است .