چکیده:
مشارکت به عنوان یکی از نیازهای اساسی بشر ،هم هدف و هم وسیله توسعه پایدار به حسـاب مـی آیـد . در ایـن تحقیـق بـه بررسی عوامل اجتماعی – فرهنگی موثر بر میزان مشارکت دانش آموزان درفعالیت های دانـش آمـوزی پرداختـه شـده اسـت . جامعه آماری این تحقیق دانش آموزان دبیرستانی عضو در تشکل های پیشتازان - فرزانگان و هلال احمر شهر تهران است که به صورت چند مرحله ای تصادفی نمونه گیری انجام شده است . روش تحقیق پیمایشی و ابزار گرد آوری داده هـا پرسشـنامه مـی باشد .نتایج تحقیق نشان می دهد که بین نوع جنس ، انگیزه دانش آموز ، ارزشهای شغلی و تحصیلی ، ارزیابی از شرایط جامعـه و میزان مشارکت تفاوت معناداری وجود دارد و بین نگرش دانش آموز به عوامل و موانع مشارکت و میزان مشارکت هیچ رابطـه معناداری وجود ندارد .نتایج مقایسه میانگین ها در سطح عینی بر حسب نوع جنس نشان می دهد که بین نوع مشارکت و نـوع جنس ، نوع تشکل ها و میزان مشارکت فقط در بخش ورزشی ،علمی و مهارتی گروه پیشتازان – فرزانگان بـا بقیـه تشـکل هـا تفاوت معناداری را دارند.در مقایسه میانگین ها در سطح ذهنی بین نوع تشکل ها و نگرش دانش آموز در مورد عوامل مشارکت ، گروه پیشتازان – فرزانگان تفاوت معناداری با سایرگروه ها دارد و تفاوت معناداری بین دختران و پسران ، موانـع مشـارکت بـین گروه ها وجود ندارد.نتایج تحلیل رگرسیون نشان می دهد متغیرهای ارزش های شغلی و تحصیلی میزان پیش بینـی کننـدگی بالاتری نسبت به سایر متغیرها دارند .
خلاصه ماشینی:
از جمله گام هایی که در طی سال های اخیر بر اساس خصوصیات و ویژگی های دوره دانش آموزی بـرای ایجـاد فضـای مشارکتی در نهاد آموزش و پرورش برداشته شده است ایجاد تشکل ها، مجالس انجمن ها و شوراهای دانش آمـوزی مـی باشد که هر یک در قالب فعالیت های مختلفی کار خود را دنبال می کنند چرا که آموزش و پرورش بـا توجـه بـه ماهیـت فرهنگی اش باید مشارکت را به عنوان یک فرهنگ که نهادینه شدنش ارتباط مستقیم با عملکرد نهاد تعلـیم و تربیـت دارد در درون برنامه های خود پیگیری نماید.
با عنایـت بـه نقش موثر و کارساز افراد در بخش های مختلف جامعه امروزه مقوله مشارکت سخت مورد توجه مسئولان و برنامه ریزان کشور قرار گرفته است و همان طور که ذکر شد بین مقوله «مشارکت » و مقوله «رشد اجتماعی» افراد رابطه مسـتقیم برقـرار است و مساله مشارکت در مدارس به صورت فعالیت های گروهی و کار گروهی در تشکل های دانش آموزی مـی باشـد که در زمینه های مختلف اجتماعی، فرهنگی، علمی و ورزشی و ...
از این روش برای رسیدن به دو هدف استفاد شده است : توصیف و تبیین ،در سطح توصیف ،هدف ما نشان دادن میزان مشارکت دانش آموزان در فعالیت های فوق برنامه می باشـد و در سطح تبیین تأثیر متغیرهای مستقل (فضای مدرسه ، ارزش های شغلی و تحصـیلی، نگـرش دانـش آمـوزان ، ارزیـابی از شرایط جامعه ، نحوه روابط اعضای خانواده ) بر متغیر وابسته مد نظر است .