چکیده:
میراث مکتوب زردشتیان به فارسی نوگنجینهای از آثار دینی ادبیات فارسی است که کمتر بدان توجه شده است. این متون بهتدریج از سدههای چهارم از بازتولید متون اوستایی و پهلوی پدید آمدند. امروزه، صدها رساله در حوزههای فقه، آیین، تفسیر، اسطوره، تاریخ، کلام، ادبیات، روایت، زبانشناسی، نجوم، و ... از دستوران کیش زردشتی برجای مانده است. کلام و مباحث کلامی، بهضرورت روابط زردشتیان و جامعة اسلامی، از دیرینهترین موضوعات ادبیات فارسی زردشتی است. مهمترین متن کلامی زردشتی به فارسی نو رسالة علمای اسلام است. هرچند از نخستین دهههای سدة نوزدهم پژوهشگران به این اثر توجه کردهاند، تا کنون شناخت درستی از بازماندههای آن صورت نگرفته است. آنچه شهرت دارد، از این رساله دو تحریر موجود است. این گفتار، با سنجش آنچه از رسالة یادشده برجای مانده، در پی آن است تا بر مبنای شواهد متنی و موضوعی برای بازسازی و تدوین مجدد قطعات پراکنده و گزیدههای مختلف آن پیشنهادی بهدست دهد.
خلاصه ماشینی:
XXIII, suppl, pers کتابخانۀ ملی پاریس (١٠٥ ,٣٩ :١٩٠٠ ,Blochet)؛ نسخۀ شمارة ٩ ,١٨٧ مورخ ١٧٦٠ م کتابخانۀ ملی پاریس که جنگی است از رسالات مختلف پهلوی و فارسی (١٥٣ :١٩٠٥ ,ibid) و میکروفیلمی از آن به شمارة ٤١١٥/١- ف زیر نام «رسائل دینی زردشتی » در دانشگاه تهران نگه داری می شود (دانش پژوه ، ١٣٦٣: ٦ - ١٧؛ درایتی ، ١٣٨٩: ٥/ ٧٦٤)؛ و نیز نسخه های شمارة ١٠ ,١٩٩ و شمارة ٧ ,٢٠٩ کتابخانۀ ملی پاریس (١٧٦ ,١٦١ :١٩٠٥ ,Blochet)؛ نسخۀ شمارة ١٠ ,١٩٤٢ کتابخانۀ بادلیان ، برگ های ٢٢ تا ٥٦، حدود ١١٥٣ ق/ ١٧٤٠ م که همان شمارة ٢٢٥ مجموعۀ اوزلی در آن کتابخانه است (١١٠٩ :١٨٨٩ ,Sachau-Ethe)؛ برگ های ٢١ الف تا ٢٦ الف نسخۀ شمارة No. CCIX کتابخانۀ ایندیا آفیس با عنوان «پاسخ موبدان موبد سدة چهارم هجری به پرسش های علمای اسلام » (١٣٢ :١٩٠٢ ,Ross)؛ نسخه ای هم از آن در مجموعه روایات داراب هرمزدیار کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی ایران به شمارة ١٣٧٤١ آمده است (صدرایی خوئی ، ١٣٧٧: ٢٧٣، ٤٠٣؛ درایتی ، ١٣٨٩: ٧/ ٥٨٩).