چکیده:
پرستاری نقش حیاتی در نظام مراقبت درمانی ایفا میکند. واقعیتهای امروز جامعه پرستاری ایران، مانند حضور چشم گیر زنان سبب تجربه سطوح بالایی از تعارض کار- خانواده توسط آنان شده است. این تحقیق در پی یافتن عوامل سازمانی و روانشناختی موثر بر تعارض کار- خانواده پرستاران متاهل زن بیمارستانهای خصوصی شهر شیراز میباشد. دادههای لازم از طریق پرسشنامهای ترکیبی که توسط یک نمونه 214 نفری تکمیل شده است، جمع آوری گردید. افراد نمونه از میان 481 نفر جامعه آماری از طریق یک روش چند مرحلهای نمونه گیری (خوشه ای، طبقهای و تصادفی) انتخاب شدند. دادهها به کمک روش آماری تحلیل مسیر (به وسیله نرم افزار لیزرل8.50) و شاخصهای نیکویی بر ارزش تحلیل شدند. نتایج تحلیل مسیر نشان میدهد، حمایت سرپرستان سبب کاهش تعارض و ابهام نقش و نیز کاهش تعارض کار- خانواده میگردد. درگیری شغلی نیز اثر مشابهی بر تعارض و ابهام نقش داشته اما با تعارض کار- خانواده دارای ارتباط مستقیم میباشد. تعارض و ابهام نقش نیز، تعارض کار- خانواده را افزایش میدهند. اتخاذ سیاستهای حمایتی مناسب توسط سرپرستان میتواند به طور مستقیم و غیر مستقیم (از طریق تعارض و ابهام نقش) سبب کاهش تعارض کار- خانواده شود. (هم اثر مستقیم و هم اثر غیر مستقیم نقش واسطه تایید شده است) از سوی دیگر هر چند تاثیرگذاری غیر مستقیم درگیری شغلی بر تعارض کار- خانواده منفی است، ولی شدت این تاثیرگذاری به حدی نیست که سبب منفی شدن اثر کل گردد.
خلاصه ماشینی:
تعارض کار- خانواده تحت عنـوان ناسازگاری بین نقش های کاری و خانوادگی توصیف میشود که از فشارهای ناسـازگارانه نقـش هـای خانوادگی و شغلی به وجود میآید (٢٠٠٨ , Aycan &Yildirim ).
جدول ٢: ماتریس همبستگی متغیرهای پژوهش متغیرها ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ حمایت سرپرست ١ عدالت سازمانی *٠/١١ ١ درگیری شغلی ٠/٠٨ **٠/٢٠ ١ تعهد سازمانی **٠/١٨ **٠/٣٣ **٠/٣٣ ١ تعارض و ابهام نقش ٠/٠٦ **٠/٢٧ **٠/١٦ **٠/١١ ١ رضایت شغلی **٠/١٨ **٠/٢٦ **٠/٢٧ **٠/٢٨ **٠/٣٤ ١ تعارض کار- خانواده **٠/١٣ **٠/١٤ **٠/٢٣ **٠/٢٧ **٠/٢٨ **٠/٥٠ ١ * P > 0/05 ** P > 0/01 با توجه به جدول ٢ میبینیم که از میان متغیرهـای برونـزا بـه ترتیـب درگیـری شـغلی (٠/٢٣)، عـدالت سازمانی (٠/١٤) و حمایت سرپرست (٠/١٣) بالاترین تا پایین ترین ضریب همبستگی را بـا تعـارض کـار- خانواده دارا می باشندکه هـر سـه ایـن ضـرایب از نظـر آمـاری معنـی دار هسـتند (٠٠١<P).
بنابراین فرضیه اول پژوهش در ارتبـاط بـا اثـر مستقیم حمایت سرپرست بر تعهد سازمانی، رضایت شغلی، تعارض و ابهام نقش و تعـارض کـار- خـانواده تایید میگردد.
با توجه به اطلاعات مندرج در جدول ٣ اثر مستقیم رضایت شغلی بر تعارض کار- خانواده برابر بـا ٠/٢٧ و با توجه به مقدار (٤/٤٧= t) در سطح ٠/٠١ معنی دار است .
بنابراین فرضیه سیزدهم پژوهش تایید میگردد با توجه بـه اطلاعات جدول ٤ اثر غیر مستقیم تعارض و ابهام نقش بر تعارض کار- خانواده برابر با ٠/١١ و با توجـه بـه (٥٣٨=t) در سطح ٠/٠١ معنی دار است .
Organizational Justice and Stress: The Mediating Role of Work-Family Conflict, Journal of Applied Psychology, Vol. 89, No. 3, 395-404.