چکیده:
تحلیل فضایی آسیبهای اجتماعی شهری به شناسایی الگوهای رفتار مجرمانه، کشف کانونهای آسیبخیز و در نهایت به تغییر این شرایط و خلق فضاهای مقاوم در برابر آسیبهای اجتماعی و رفع آسیبهای شهری کمک میکند. در واقع، توجه به مکان، به عنوان عامل بی واسطه در وقوع آسیبهای اجتماعی، در مقایسه با عوامل فردی یا ساختاری این امکان را محقق میسازد تا راهکارهای عملیتری برای پیشگیری از آسیبهای اجتماعی ارایه شود. براساس آمار رسمی، میزان جرایم ارتکابی منطقه 12 که به تهران عهد ناصری شهرت دارد، بسیار بیش از سایر مناطق شهر تهران است. بنابراین افزایش آسیبهای اجتماعی در کنار آسیبهای کالبدی از جمله مسایل و معضلات این منطقه در مقطع کنونی است و این محدوده را از نظر ناهنجاریهای اجتماعی دچار مشکل جدی نموده است و دستیابی به راهکارهایی برای کنترل و مقابله با این ناهنجاری را ضروری ساخته است. بر همین اساس، این پژوهش با هدف تحلیل زمانی- مکانی جرایم شهری، جرایم مرتبط با مواد در منطقه 12 کلانشهر تهران انجام گرفته است. روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی و از نوع کاربردی است و به منظور تحلیل زمانی- مکانی جرایم مرتبط با مواد مخدر در منطقه 12 شهر تهران، از آزمونهای آماری مرکز متوسط، بیضی انحراف معیار، آزمون خوشهبندی، شاخصهای نزدیکترین همسایه و آزمون تراکم کرنل در محیط سامانههای اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، مجموع جرایم مرتبط با مواد است که در سال 1387 در محدوده منطقه 12 شهر تهران به وقوع پیوسته است و به عنوان نمونه آماری، 88 فقره از جرایم مرتبط با مواد اتفاق افتاده منطقه 12 شهرداری تهران بررسی شده است. بررسی الگوی فضایی جرایم مرتبط با مواد مخدر نشان میدهد، این جرایم از الگوی خوشهای و متمرکز پیروی میکند و تحلیل زمانی روزهای هفته و ساعات شبانه روز این جرایم نشان میدهد زمان اوج و مرکز ثقل زمانی وقوع این جرایم در ساعت 13 و در روز چهارشنبه با فراوانی 10-8 رویداد آسیب اجتماعی در این ساعت و روز میباشد. همچنین، بررسی پراکندگی مکانهای وقوع جرایم مرتبط با مواد مخدر در منطقه 12 نشان میدهد، میدان محمدیه (اعدام) در جنوب غربی منطقه 12 و همچنین میدان استقلال در شمال غربی این منطقه کانونهای اصلی ارتکاب جرایم مرتبط با مواد میباشند.
خلاصه ماشینی:
"به کمک این آزمون، نحوة پراکنش الگوهای بزهکاری در محدودة مورد مطالعه بررسی شده است که آیا دادههای مجرمانه توزیع خوشهای 2 دارند و آیا کانون جرمخیز در این محدوده شکل گرفته است؟ Nearest Neighbor Index (NNI) Clustered جدول 2- نتایج تحلیل شاخص نزدیکترین همسایه جرایم مرتبط با مواد مخدر در منطقة 12 شهر تهران ردیف جرم شاخص نزدیک ترین همسایه نمره Z 1 خرید و فروش تریاک 5/0 6- 2 خرید و فروش مواد صنعتی 99/0 04/0- 3 خرید و فروش هروئین 34/1 61/1 4 خرید و فروش حشیش 37/1 2 5 خرید و فروش سایر مواد 64/0 22/2- 6 سوء مصرف 27/3 53/7 7 کل جرایم 62/0 62/7- مأخذ: محاسبات نگارندگان میزان شاخص نزدیکترین همسایه در پراکندگی کل جرایم مرتبط با مواد مخدر در منطقة 12 شهر تهران (88 فقره بزه) برابر 62/0 میباشد.
از سوی دیگر این شیوه به درک و فهم مجموعه عوامل و شرایط مکانی، زمانی و اجتماعی که منتهی به شکلگیری محدودههای فوق شده است، کمک مینماید و با استفاده از نتایج این مطالعه میتوان از شکلگیری محدودههای آلوده در آینده پیشگیری نمود و یا مناطقی را که در آینده احتمال آلودگی آنها زیاد است را شناسایی و تحت کنترل درآورد و از آنجا که الگوهای فضایی توزیع بزهکاری تحت تأثیر نوع کاربری اراضی و ویژگی های کالبدی یا جمعیتی میباشد و این عوامل در شکلگیری کانونهای جرمخیز تأثیر میگذارد، لذا با تحلیلهای فضایی آسیبهای اجتماعی میتوان نسبت به تغییر این شرایط و ویژگیها، احیاء و طراحی مجدد فضاها اقدام نمود و از طرفی برخی موانع و شرایط بازدارنده برای ارتکاب آسیبهای اجتماعی را ایجاد نمود تا بدین وسیله ضمن افزایش سطح امنیت اجتماعی، در استفاده از امکانات و منابع صرفهجویی شود و جامعه نیز سهلتر راه سلامت را در پیش گیرد."