چکیده:
در حوزة مطالعات تاریخ دورة قاجار، به طبقات پایین اجتماعی کمتر پرداختهشده و تاریخنگاران ابعاد گوناگون زندگی، نقش و اهمیت آنها را نادیده گرفتهاند. یکی از شاخصترین اعضای گروههای پاییندست در این دوره، چاروادارها بودند که با کرایهدادن چهارپایانشان، امرار معاش میکردند. پژوهش حاضر، بهویژه با جستوجو در سفرنامههای دورة قاجار، بر اساس روش توصیفی ـ تحلیلی و بررسی کتابخانهای، در صدد پاسخگویی به این پرسش است که مهمترین نقش چاروادارها به عنوان یکی از اعضای گروههای پایین اجتماعی، در جامعۀ عصر قاجار چه بودهاست. بررسی دادهها بیانگر آن است که با وجود جایگاه اجتماعی پایین چاروادارها در دورة قاجار، آنها در رایجترین شیوۀ سفر در آن دوره یعنی مسافرت با کاروان، نقشی اساسی داشتند و یکی از ارکان مهم در حوزة حملونقل در این دوره بودند. چاروادارها در جریان سفر، هم کار جابهجایی مسافران، باروبنۀ آنها و هم وظیفۀ راهنمایی مسافران را در طول سفر و نیز امدادگری آنها در برابر مشکلات و خطرهای مسیر بر عهده داشتند. چاروادارها به یک معنی با توجه به موقعیتی که در جریان سفر در این دوره داشتند، در مواردی مثل انتخاب مسیر، زمان بیدارشدن و حرکت کاروان و نحوۀ توقفها، بر مسافرانی فرمان میرانند که موقعیت اجتماعی بالاتری نسبت به آنها داشتند.
In the historical studiesof Qajar era، the subordinate classes of the society have usually been paid scant attention، and historiographers have not considered different aspects of their lives، their roles and their significance. One of the most prominent members of these classes were Charvadars. They earned their livelihood through hiring out their quadrupeds to passengers. The present research، through reviewing the travel literature of Qajar era، seeks to answer this question: What was the most considerable role of Charvadars as one of the members of subordinate social classes of Qajar era? The research was conducted through adopting descriptive-analytic and library methods. The findings of the study revealed that Charvadars، despite their low social position during Qajar era، had a key role in the most common mode of traveling، namely journeying with Caravan. In other words، they were one of the central pillars of transportation in Qajar era. Charvadars not only carried passengers and goods but also guided passengers during the travels and supported them through problems and dangers of the routes. Although they belonged to a subordinate class of the society، Charvadars، given their key position in choosing the routes، verifying the time of waking up، and moving or stoppingcould demonstrate a kind of superiority over the members of the super classes.
خلاصه ماشینی:
نقش و اهمیت چاروادارها در جامعه عصر قاجار بر اساس گزارش های سفرنامه نویسان فرنگی هوشنگ خسروبیگی * ** میثم غلامپور چکیده در حوزه مطالعات تاریخ دوره قاجار، به طبقات پایین اجتماعی کمتر پرداخته شده و تاریخ نگاران ابعاد گوناگون زندگی ، نقش و اهمیت آنها را نادیده گرفته اند.
پژوهش حاضر، به ویژه با جست وجو در سفرنامه های دوره قاجار، بـر اسـاس روش توصیفی ـ تحلیلی و بررسی کتابخانه ای ، در صدد پاسخ گویی به این پرسـش است که مهم ترین نقش چاروادارها به عنـوان یکـی از اعضـای گـروه هـای پـایین اجتماعی ، در جامعه عصر قاجار چه بوده است .
بررسی داده ها بیانگر آن اسـت کـه با وجود جایگاه اجتماعی پایین چاروادارها در دوره قاجار، آنها در رایج ترین شیوه سفر در آن دوره یعنی مسافرت با کاروان ، نقشی اساسی داشـتند و یکـی از ارکـان مهم در حوزه حمل ونقل در این دوره بودند.
روش کار چاروادارها معمولا به این صورت بود که برای حمل اسباب مسافران ، پیش از حرکت با آنها قرارداد می بستند و معمولا مقداری از دستمزد خود را پیش از حرکت و باقی را در پایان سفر دریافت می کردند (نیکیتین ، ١٣٥٦: ٢٥٨).
در واقع ، می توان گفت مسافرانی که از طریق کاروان در ایـران عصـر قاجـار اقـدام بـه مسافرت می کردند، خطرها و سختی های متعددی بر سر راه خود داشتند که رفع و گـذر از بسیاری از آنها تنها با کمک چاروادارها ممکن بود.