چکیده:
در دوران اسلامی سلجوقیان نخستین دولتی بودند که حدود قلمرو خود را همانند مرزهای ساسانی، در نواحی غرب گسترش دادند. کسب چنین اقتداری توسط سلطان سلجوقی سبب شد تا وی برای خود جایگاهی همانند پادشاهان عصر ساسانی قائل شود. آنها القاب ایران پیش از اسلام را به کار بردند و خود را دارای فره ایزدی دانستند که در نتیجه آن اطاعت از سلطان ضروری بود. اندیشمندان سیاسی عصر سلجوقی چون ماوردی و غزالی ضرورت اتحاد خلیفه و سلطان را در قالب وحدت دین و دولت مطرح نمودند و غزالی نظریه حکومت خویش را که تحت تاثیر اندیشه های سیاسی ایران باستان بود ارائه داد. خواجه نظام الملک وزیر سلاجقه بزرگ در کتاب خود سیاستنامه اقتدار پادشاهی عصر سلجوقی را با عظمت امپراطوری باستان پیوند زد. وی تلاش نمود تا پادشاهان سلجوقی را متوجه سیاست ملکان عجم در حکومتداری کند. وی در سبب نگارش کتاب خود اشاره دارد که آشنایی با رسم و آیین پیشینیان اصل بوده است. از مهم ترین مشخصات اندیشه های سیاسی نظام الملک توجه خاص وی به نظریه حکومت در دوران قبل از اسلام است به همین جهت تاثیرپذیری سیاستنامه از نگاشته های عصر ساسانی چون نامه تنسر و اندرزنامه اردشیر بابکان قابل توجه و بررسی است. بررسی نقاط مشترک و همانندی میان مطالب کتاب سیاستنامه با متون ایران باستان نشان می دهد که نظام الملک برای رهایی از مشکلات اجتماعی ـ سیاسی و نیز عقیدتی جامعه خود به نمونه های و معیارهای مطلوب عصر ساسانی تاسی می نماید.
In Islamic period Saljukids were the first government who expanded Their territory on west as Sassanid’s. That great power by saljukids، caused them an honow like sasanids kings. They used pre Islamic titles and they thought they kad cod given authority so everyone had to oblige king. Political scholars in saljukid period like Mavaraghi and Ghazali speak of the importance of caliphe and king’s alliance to union of religion and government and Ghazali express this government all roach which was under the in flounce of ancient Iran political thoughts. Nizam _al_Molk saljukids great Vazir in his book political book. (siasat nameh) compares saljukids King’s honour with ancient kings. He also tried to made saljukid king to pay attention to Persian kings way of governing to speak about his causes to write that book he mentioned that acquaint of ancestors tradition is very important. One of the most important charcteristc of Nizamal Molk political thought is his atteantion to governing approach in pre Islamic period. For that influence of some Sassanid writings like tenser letterand ardashir babakan advice letter (book) on siasat nameh need more attention and move study. Study on mutual points among siasat nameh and ancient writings shows that Nizam al_Molk to solve the social _political and faith problems in his society tacky model of the Sassanid's fine examples.