چکیده:
با مرگ کریم خان زند و منازعات خونین بین بازماندگان زندی بر سر میراث او و به دنبال آن کاهش و زوال قدرت دولت مرکزی ، به رسم تاریخ سیاسی ایران ، بار دیگر فرصتی ایجاد شد تا قدرت های منطقه ای و ایلی در ایلات و ولایات مختلف براساس میزان توان و قدرت سیاسی و نظامی خود ،درصدد بسط قدرت خویش ، خودمختاری ، دستیابی به سلطنت و یا نقش آفرینی در معادلات قدرت برآیند. آذربایجان با موقعیت ویژه و مهم خود، با توجه به تنوع قدرت های ایلی و منطقه ای و پراکندگی آنها در جغرافیای این ایالت ، بخش مهمی از این قدرت نمایی های سیاسی و نظامی را تجربه نمود. قدرت های ایلی آذربایجان ودر راس آنها دنبلی ها و افشارها که به صورت سنتی از گذشته هرکدام بر بخش هایی از این ایالت وسیع و ثروتمند حکومت داشتند، با مرگ کریم خان زند به نقش آفرینی سیاسی دست زدند و از طرفی این ایالت مورد توجه دیگر مدعیان قدرت از جمله علی مرادخان زند و آقامحمد خان قاجار نیز قرار گرفت و هرکدام سعی کردند از این پراکندگی و تنوع قدرت بهره ببرند.در نهایت آقامحمد خان قاجار توانست با بهره گیری از اختلافات و ستیزه های ایلی مدعیان قدرت در آذربایجان، گام مهمی برای رسیدن به سلطنت را بردارد.
خلاصه ماشینی:
"پراکندگی قدرت وستیزه های ایلی در آذربایجان درآستانه تاسیس دولت قاجار 1 عباس قدیمی قیداری چکیده با مرگ کریم خان زند و منازعات خونین بین بازماندگان زندی بر سر میراث او و بـه دنبـال آن کاهش و زوال قدرت دولت مرکزی ، به رسم تاریخ سیاسی ایران ، بار دیگر فرصتی ایجـاد شـد تـا قدرت های منطقه ای و ایلی در ایلات و ولایات مختلف براساس میزان توان و قـدرت سیاسـی و نظامی خود ،درصدد بسط قدرت خویش ، خودمختاری ، دستیابی به سلطنت و یـا نقـش آفرینـی در معادلات قدرت برآیند.
قدرت های ایلی آذربایجان ودر راس آنها دنبلی ها و افشارها که به صـورت سنتی از گذشته هرکدام بر بخش هایی از این ایالت وسیع و ثروتمند حکومت داشتند، با مرگ کریم خان زند به نقش آفرینی سیاسی دست زدند و از طرفی این ایالت مورد توجه دیگر مدعیان قدرت از جمله علی مرادخان زند و آقامحمد خان قاجار نیز قرار گرفت و هرکدام سعی کردند از این پراکندگی و تنوع قدرت بهره ببرند.
این مقاله در صدد است با اتکاء به منابع دست اول ومعتبر، تصویری تحلیلـی از سـاخت قدرت و پراکندگی جغرافیایی آن در آذربایجان و مناسبات و ستیزه های ایلی در ایـن ایالـت ورویکرد ایلات مدعی قدرت چون ایل دنبلی و ایل افشار ونقش آفرینی هـای آنهـا در دوره ی بعد از مرگ کریم خان زند تا تاسیس دولت قاجـار و نیـز سیاسـت هـا و دشـواری هـای آقامحمد خان قاجار در آذربایجان قبل از تاسیس و استقرار دولت قاجار، به دست دهد."