چکیده:
موقعیت ویژه جغرافیایی جزیرة العرب، نظر ایرانیان را برای تجارت سودآور به خود جلب کرده و با سلطه بر شهرهای ساحلی و گلوگاههای تجاری و آگاهی از رموز بازرگانی و نیز مهارت کافی در دریانوردی و کشتیرانی، تجارت شبه جزیره را در دست گرفته بودند؛ از سوی دیگر وسعت ایران، فراوانی مواد معدنی و شرایط اقلیمی مناسب، زمینه کشت محصولات متنوع و فراوان کشاورزی و تولیدات صنعتی را برای صدور به نواحی دیگر از جمله شبه جزیره فراهم میکرد و موجب رونق بازاهایش میشد. در این مقاله سهم چشمگیر ایرانیان در تجارت حجاز و شکوفایی شهرهای این سرزمین در سدههای سوم تا ششم هجری/ نهم و دوازدهم میلادی و مستندا تبیین شده است
خلاصه ماشینی:
نقش ایرانیان در رونق تجاری جزیرة العرب در سده های سوم تا ششم هجری 1 /نهم تا دوازدهم میلادی 2 ثروت سلیمان زاده افشار دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ، گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، تهران ، ایران هادی عالم زاده استاد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات ، گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، تهران ، ایران چکیده موقعیت ویژه جغرافیایی جزیرة العرب ، نظر ایرانیان را برای تجارت سودآور به خود جلب کرده و با سلطه بر شهرهای ساحلی و گلوگاه های تجاری و آگاهی از رموز بازرگانی و نیز مهارت کافی در دریانوردی و کشتیرانی، تجارت شبه جزیره را در دست گرفته بودند؛ از سوی دیگر وسعت ایران ، فراوانی مواد معدنی و شرایط اقلیمی مناسب ، زمینه کشت محصولات متنوع و فراوان کشاورزی و تولیدات صنعتی را برای صدور به نواحی دیگر از جمله شبه جزیره فراهم میکرد و موجب رونق بازاهایش میشد.
٦ مقدسی، جغرافیدان و سیاح قرن چهارم ، دلیل سودمند بودن تجارت شبه جزیره را ارتباط این سرزمین با دریای چین ، وجود بازار منا و نیز قرار گرفتن دو بندر تجاری عدن و عمان در آن جا دانسته است ،٧ این عوامل میتوانسته تا توجه ایرانیان را به این سرزمین و تجارت آن جلب کرده باشد.
81 رونق تجاری شهر «عدن » در قرن چهارم هجری هم ، به دلیل حضور ایرانیان بوده است ، 82 این شهر که در جنوب غربی شبه جزیره و در ساحل اقیانوس هند قرار گرفته ، مهم ترین بندر جنوبی شبه جزیره به شمار میآمده و واسطه ارتباط خلیج فارس و هند و چین از یک سو، و 83 دریای سرخ و شرق آفریقا از سوی دیگر بوده و تجارت پرسودی در آن جریان داشته است .