خلاصه ماشینی:
"در حالی که فیلسوفان پیش از او برای تفسیر عالم، توجیهات مختلفی داشتهاند و دربارهء اینکه مادة المواد عالم چیست و عالم از چه به وجود آمده است،نظریات مختلفی ابراز داشتهاند،از قبیل اینکه:مادة المواد عالم آب،هوا،یا عناصر مادی دیگر است،اولین فیلسوفی که پیشنهاد کرد که مادهای که عالم از آن ساخته شده وجود و هستی است،پارمنیدس است که هستی و وجود را اصل حقیقت عالم قرار داده است ولی اگر فیلسوفان دیگر میگفتند که مادهء عالم آب است یا است سؤال دیگری مطرح نمیشد چون همه میدانستند که آب یا آتش چیست،ولی در اینجا بلافاصله این سؤال مطرح میشود کههستی چیست؟وقتی بگوییم مادهء عالم واصل عالم هستی است یعنی اگر هستی باشد عالم هست و اگر نباشد عالم نیست.
پیروان ابن عربی مسائل بسیار مهم دیگری را در رابطه با وجود مطرح کردهاند از قبیل،ظهور و بطون حقیقت وجود، تنزیه و تشبیه حق تعالی،و اینکه تشکیک از نظر عرفا بر خلاف قول ملاصدرا در حقیقت وجود راه ندارد،بلکه در مظاهر و تعینات آن هست و مخصوصا بحث دربارهء اطلاق و تقیید وجود و اینکه وجود مطلق که از آ نبه نفس رحمانی یا فیض مقدس تعبیر میکنند،فعل حق تعالی است و ارتباط فیض اقدس و تحلی اول با فیض مقدس یا تجلی ثانی و اینکه عالم بدون فیض و تجلی تجلی حق تعالی وجود ندارد و مخصوصا رابطهء وجود و ماهیت که در نزد پیروان ابن عربی به نحو دقیقی مطرح شده است و ارتباط اعیان ثابته با اعیان موجود در خارج و اینکه اعیان و ماهیات مجعول نیستند و بسیاری از مسائل دیگر،که ذکر آنها موجب اطناب و تطویل کلام است و مجال دیگری میخواهد که از حوصله این مقال خارج است."