چکیده:
فاطمیان در دو نقطه از شمال افریقا در سالهای 297 تا 567 ق حکومت کردند؛ ابتدا در مغرب و سپس مصر. مهمترین تشکیلات دینی ـ تبلیغی دولت فاطمیان، تشکیلات دعوت بود که توسط این تشکیلات توانستند نفوذ و رهبری دینی خود را در اقصی نقاط دنیای اسلام گسترش دهند. از عوامل موفقیت آنان، حضور همه اقشار جامعه از جمله زنان، در تشکیلات دعوت فاطمی بود. نگاه آنان به حضور جنسیتی زنان در تشکیلات دعوت در مقام مقایسه با دیگر فرقههای دینی و حکومتها، نگاهی متفاوت بود. این تفاوت نگاه، موجب مشارکتی نسبتا گسترده از حضور زنان در صحنههای دینی، تبلیغی و سیاسی در عصر فاطمیان شد. زنان در دوره فاطمیان توانستند به بالاترین موقعیت عقیدتی دست یابند که در نزد حکومتها و فرق دیگر چنین نمونههای مشابهی، کمتر دیده شده است. در این مقاله موقعیت زنان درتشکیلات دعوت فاطمیان در مغرب و مصر و مسائلی که زمینهساز حضور زنان در جایگاه رهبری دینی- تبلیغی تشکیلات دعوت گردید و تفاوتهایی که جایگاه زنان در دعوت فاطمیان با جایگاه زنان در نزد فرق و حکومتهای دیگر داشته، بررسی شده است.
خلاصه ماشینی:
"فاطمیان ، مغرب اسلامی، مصر، زنان ، تشکیلات دعوت فاطمی مقدمه فاطمیان دردعوت اسماعیلی خود تلاش زیادی داشتندتاعقاید اسماعیلی را درمیان مردمان قلمروشان گسترش دهندو حتی این تفکر در لایه های خارجیشان بود که باعث شد توجه شدیدی به اشاعه تفکرات اسماعیلی در میان مردم جهان اسلام و فراتر از آن نیز داشته باشند.
داعیان اولیه فاطمی افراد قدرتمندی بودندکه مبتدیان را بامقدمات عقاید اسماعیلی آشنامی کردند، اما با گذشت زمان و صرف هزینه های بسیار، فاطمیان متوجه شدند که کار دعوت خود را باید ازلایه های پایین ترو از درون خانواده هاو به صورت ریشه ای شروع کنندو این امر بدون جذب نیروی تربیتی زنان که به طور نسبی نیمی از جمعیت هر جامعه ای را تشکیل می دادند، میسر نبود.
سؤالاتی که این مقاله در پی پاسخ به آن هاست ؛ عبارت انداز: جایگاه زنان در دعوت فاطمیان مغرب و فاطمیان مصر چگونه بوده است ؟ جایگاه زنان در دعوت فاطمیان چه تفاوت هایی با جایگاه زنان در نزد فرق دینی و حکومت های دیگر داشته است ؟ جایگاه زنان در دعوت فاطمیان در مغرب فاطمیان بعد از یک قرن تلاش و کوشش مستمر، دولت خویش را در سال ٢٩٧ق در قیروان در مغرب ١ توسط عبیدالله مهدی اولین خلیفه فاطمی پایه گذاری کردند.
دعوت طیبی، تحت رهبری دینی یک زن سیاستمدار باتجربه سالخورده که اکنون رهبر دینی هم شده بود، مستقل از حکومت فاطمیان مصر به حیات خود ادامه می دادو این روشن میسازد که چرا حتی بعد از سقوط حکومت صلیحیون ، دعوت طیبی باقی ماندو توانست در قرن های بعد، بدون هیچ گونه حمایت سیاسی، با موفقیت در یمن و هند غربی گسترش یابد."