چکیده:
هدف تحقیق حاضر، ارزیابی نقص توجه انتخابی در افراد مسن مبتلا به بیماری آلزایمـر و مسن سالم با استفاده از روش تکلیف دوگانه بود. شرکتکنندگان شامل 23 فرد (11 نفر زن و 12 نفر مرد) با دامنه سنی 62 تا 81 سال بودند که 13 نفر از آنها مبتلا به بیماری آلزایمر (AD) و10 نفر افراد مسن سالم (HEI) و دارای عملکرد شناختی طبیعی بودند، در این مطالعه شرکت داشتند. شناسایی افراد مبتلا به آلزایمر و مسن سالم بر اساس تشخیص پزشک و پرسشنامه وضعیت شناختی (SPMSQ) انجام گرفت. در روش تکلیف دوگانه خطای کلی و خطای متغیر در اجرای تکلیف پیگردی بهعنوان تکلیف اصلی استفاده شد. تکلیف ثانویه اندازهگیری شمارش ماههای سال بود که در دو سطح دشواری اجرا شد. سپس هر فرد 10 بار دو تکلیف را بهطور همزمان (شرایط Dual-task) در دو حالت ساده و دشوار اجرا نمود. نتایج تحلیل واریانس در تکالیف شناختی انجام شده نشان داد که بین سطح دشواری تکلیف و ابتلا به بیماری AD اثر متقابل معناداری وجود دارد (05/0p<). به بیان دیگر، افت میانگین تعداد ماههای شمارش شده AD نسبت به افراد مسن سالم (HEI) تنها در تکلیف دشوار (شمارش معکوس ماهها) دیده شد که نشاندهندة افت ساز و کارهای حافظه این افراد است. همچنین، نتایج تحلیل واریانس نشان داد که اثر سطح دشواری بر افت دقت و همسانی اجرای تکلیف پیگردی در شرایط Dual-task معنادار بوده است (05/0p<)، ولی اثر ابتلا به AD معنادار نبود. در شرایط دوگانه تکلیف پیگردی، دقت و همسانی اجرای هر دو گروه به یک نسبت کاهش یافت، که این افت در شرایط دشوار مشهودتر بود که نشاندهندة افزایش تداخل در سطح پاسخ به علت نقصان در ساز و کارهای توجه انتخابی در تکالیف دوگانه شناختی و پیگردی در هر دو گروه است.
خلاصه ماشینی:
همچنین، نتایج تحلیل واریانس نشان داد که اثر سطح دشواری بر افت دقت و همسانی اجرای تکلیف پیگردی در شرایط Dual-task معنادار بوده است (05/0p<)، ولی اثر ابتلا به AD معنادار نبود.
در شرایط دوگانه تکلیف پیگردی، دقت و همسانی اجرای هر دو گروه به یک نسبت کاهش یافت، که این افت در شرایط دشوار مشهودتر بود که نشاندهندة افزایش تداخل در سطح پاسخ به علت نقصان در ساز و کارهای توجه انتخابی در تکالیف دوگانه شناختی و پیگردی در هر دو گروه است.
با توجه به آنچه بیان شد، مطالعه حاضر برای پاسخگویی به این سؤالها انجام خواهد شد: 1- آیا در افراد مسن، بین ابتلا به بیماری AD و عملکرد تکالیف شناختی و پیگردی در شرایط Single-task و Dual-task رابطه وجود دارد؟ و 2- آیا این رابطه تابع سطح دشواری شرایط اجراست؟ همزمان با این که جمعیت افراد مسن جامعه بالا میرود، تعداد بیماران مبتلا به آلزایمر نیز به تبع آن افزایش مییابد.
نتایج تحلیل واریانس برای بررسی اثر ابتلا به بیماری AD و دشواری تکلیف شناختی بر کاهش تعداد ماههای شمردهشده ناشی از تغییر شرایط اجرا از Single-task به Dual-task منابع تغییر مجموع مجذورات درجات آزادی میانگین مجذورات F سطح معناداری اندازه اثر توان گروه (ابتلا به AD) 158/18 1 158/18 43/4 047/0 17/0 86/0 خطای گروه 078/86 21 099/4 دشواری 154/18 1 154/18 724/14 001/0 41/0 97/0 دشواری * گروه 851/28 1 851/28 399/23 001/0 53/0 1 خطای دشواری 890/25 21 233/1 نمودار2.
Effects of aging and task difficulty on divided attention performance, Journal of Experimental Psychology: Human Perceptionand Performance, 14, 267-280.