چکیده:
هدف از انجام این تحقیق بررسی روایی و پایایی پرسشنامه خودتوصیفی ورزشکاران نخبه است . ٢٤٥ ورزشکار مرد نخبه از رشته های ورزشی انفرادی و تیمی شامل کشتی آزاد و فرنگی ، تکواندو، بدمینتون، فوتبال، بسکتبال، دو و میدانی، ووشو، کاراته ، جودو، شمشیربازی، وزنه برداری ، تیراندازی (تیر و کمان)، آمادگی جسمانی، اسکی، کبدی، اسکیت ، والیبال و به تعداد پراکنده از سایر رشته ها به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ورزشکاران منتخب همگی از ورزشکاران نخبه بودند که سابقه قهرمانی و ورزشی آنها به طور میانگین ٥/٦± ١٠/٥٠ سال وسن ٧± ٢٥سال بود. پرسشنامه پس از ترجمه به فارسی و تایید ترجمه توسط چند متخصص ، به ورزشکاران ارائه و سپس تحلیل شد. تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد مقدار ویژه در عامل های اول ١٥/٧٠٧، دوم ٢/١٧٥، سوم ١/٦٩٦، چهارم ١/٣٣٧ و پنجم ١/٠٣٧ بود که عامل ششم کمتر از یک مشاهده شد؛ یعنی مقدار ویژة آن ٠/٧٩٣ بود که توانایی عامل شدن نداشت . درصد واریانس تراکمی در کل ٧٥/٨٢١ بود به طوری که درصد واریانس ها به ترتیب آمادگی ذهنی با ٥٤ درصد، عامل بدنی با ٧/٥ درصد واریانس ، عامل توان هوازی با ٥/٤٨ درصد واریانس ، عامل غیرهوازی با ٤/٦٠٩ درصد واریانس و سرانجام عامل پنجم متغیر عملکردی با ٣/٦٩٩ درصد واریانس بود. شاخص های برازش مدل با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی مشخص کرد که مقدار کای اسکوئر برابر ٨٢٤/٩١ در سطح معنی داری ٠/٠٠١ =p بود که با درجه آزادی مدل مستقل (٤٠٦) فاصله داشت . شاخص نسبت کای اسکوئر به درجه آزادی ٢/٤٦٢ بود. بررسی وضعیت شاخص تطبیقی بیشتر از ٠/٩٠ شاخص های مقتصد نیز در مدل تدوین شده (٠/٨٢٥) بود. همچنین شاخص برازش هنجار شده مقتصد و شاخص برازش تطبیقی مقتصد به ترتیب برابر با ٠/٧٢٨ و ٠/٧٦٤ بود. به طور کلی تمامی شاخص های برازش مدل مطلوب بودند. پایایی درونی با آلفای کرونباخ ٠/٨٣٣ بود که قابل قبول و مطلوب است .
خلاصه ماشینی:
یکی از پرسشنامه های ابتدایی مارش (١٩٩٧) در مورد خود توصیفی ورزشکاران نخبه (EASDQ) است که با استفاده از تجزیه و تحلیل عاملی در دو گروه ورزشکاران آموزشگاهی و ورزشکاران ملی به صورت جداگانه و مرکب در شش خردهمقیاس تأیید شد (٧).
با توجه به اینکه این پرسشنامه در تحقیقات دیگر نیز از جمله تحقیق کلارک، هربرت و مارش (٢٠٠٣) نیز از نظر روایی و پایایی تأیید شده است و نیز در نتایج تحقیقات مربوط به خودپنداره، به ویژه خودپندارة بدنی در میان ورزشکاران و غیرورزشکاران تفاوتهای مهم و معنی داری مشاهده شده است ، ضرورت بررسی این ویژگی بین ورزشکاران نخبه کشور ضروری به نظر می رسد.
نتایج تأیید پیش فرضهای تحلیل مؤلفه های اصلی پرسشنامۀ خودتوصیفی ورزشکاران نخبه )به تصویر صفحه مراجعه شود) نتایج ارائه شده در جدول ١ نشان می دهد تمامی پیش فرضهای مورد نیاز و مربوط با استفاده از روش تحلیل عاملی رعایت شدهاند و از حد تعیین شده نیز بیشترند.
نتایج تحلیل عاملی ارائه شده در جدول ٢ نشان میدهد سؤالهای پرسشنامۀ خودتوصیفی ورزشکاران نخبه در کل ٧٥/٨٢١ درصد واریانس تراکمی مربوط به خودتوصیفی ورزشکاران نخبه را شامل می شود به این صورت که درصد واریانس مربوط به عامل آمادگی ذهنی بیشترین درصد واریانس را دارد (٥٤ درصد)، پس از آن عامل دوم یعنی عامل بدنی و مهارتی است که با هم عامل دوم را تشکیل دادهاند (با ٧/٥ درصد واریانس )، پس از آن عامل سوم است که به توان هوازی (با ٥/٤٨ درصد واریانس ) مربوط میشود، عامل بعدی مربوط به مؤلفۀ غیرهوازی است (با ٤/٦٠٩ درصد واریانس ) و بالاخره عامل پنجم به متغیر عملکردی (با ٣/٦٩٩ درصد واریانس ) مربوط است .