چکیده:
موضوع عرش و مباحث متعلق به آن، یکی از مباحث پیچیده در حوزه شبکه معارف بلند قرآن کریم است که در آیات متعدد به آنها اشاره شده و در این میان، آیه 17 سوره حاقه به حاملان هشتگانه عرش الهی اشاره دارد، ولی مشخص نمیسازد که این حاملان ثمانیه چه کسانی هستند. تنوع معانیای که برای مفهوم عرش وجود دارد، زمینه ایجاد دیدگاههای گوناگونی از سوی مفسران پیرامون مراد از حاملان عرش الهی شده است. پژوهش حاضر با روش تحلیلی- توصیفی، به تحلیل و نقد دیدگاههای مفسران در زمینه حقیقت عرش و مراد از حاملان عرش الهی در آیه 17 سوره حاقه پرداخته و به این نتیجه دست یافته است که عرش حقیقتی عینی و خارجی، مصدر تدابیر الهی و مقام علم فعلی و اجرایی الهی در عرصه هستی است و حاملان عرش الهی در شبکه مفاهیم قرآن و روایات، حقایقی ذومراتباند که بر خدای متعال، اولیا و فرشتگان الهی اطلاق گردیده است، ولی با توجه به دلایل متعدد، دیدگاه غیر فرشته بودن حاملان هشتگانه عرش الهی در آیه 17 سوره حاقه، تناسب بیشتری با ظاهر آیات و تصریح روایات دارد.
The subject of <em>the</em> <em>throne</em> and its related issues is one of the most complicated issues in the sublime Qur'anic knowledge issues which has been mentioned in different verses including the verse 17 of Chapter Al-Haqqah. In this verse, the issue of the eight-fold <em>throne carriers</em> has been addressed, but it is not specified that who these eight-fold <em>carriers of the throne</em> are. Different meanings for the concept of <em>the throne</em> have led to formation of various viewpoints by the exegetes in defining the meaning of <em>the throne</em> <em>carriers</em>. Using a descriptive-analytical method, the authors of this research have analyzed and criticized the exegetes' viewpoints about the reality of <em>the throne</em> and the meaning of its carriers in the verse 17 of Chapter Al-Haqqah and have concluded that <em>the throne</em> has an external and concrete reality, and is the source of the divine wisdom and the position of the divine actual and administrative knowledge in the universe. Thus, <em>the throne</em> <em>carriers</em> have got a dual reality in the narrations and Qur'anic concepts which address the Sublime God, friends of God and His angels. However, according to different reasons, the eight- fold <em>throne</em> <em>carriers</em> are more likely to be non-angles as mentioned in the verse 17 of Chapter Al-Haqqah which accords with the verse external meaning and narrations clear statements.
خلاصه ماشینی:
پژوهش حاضر با روش تحليلي- توصيفي، به تحليل و نقد ديدگاه هاي مفسران در زمينه حقيقت عرش و مراد از حاملان عرش الهي در آيه ١٧ سوره حاقه پرداخته و به اين نتيجه دست يافته است که عرش حقيقتي عيني و خارجي، مصدر تدابير الهي و مقام علم فعلي و اجرايي الهي در عرصه هستي است و حاملان عرش الهي در شبکه مفاهيم قرآن و روايات ، حقايقي ذومراتب اند که بر خداي متعال ، اوليا و فرشتگان الهي اطلاق گرديده است ، ولي با توجه به دلايل متعدد، ديدگاه غير فرشته بودن حاملان هشت گانه عرش الهي در آيه ١٧ سوره حاقه ، تناسب بيشتري با ظاهر آيات و تصريح روايات دارد.
اين ديدگاه را ميتوان مبتني بر موارد زير عنوان نمود: نخست : عبارت «ثمّ استوي علي اْلعرْش » تعبيري کنايي و بيانگر استيلا و تسلط خداي متعال بر ملک و تدبير امور هستي است ، اما برخلاف کلام انسان ها، ظاهر آياتي نظير «و هو ربُّ اْلعرْش اْلعظيم » (توبه : ١٢٩)، «اّلذين يحملون اْلعرْش و منْ حوله » (غافر: ٧)، «و يحمل عرْش رِّبک فوقهم يومئذ ثمانيۀ» (حاقه : ١٧) و «حافِّين منْ حول اْلعرْش » (زمر: ٧٥)، از حقيقتي عيني و الهي خبر ميدهند که داراي مصداق خارجي در عرصه هستي است ؛ «فالآيات - کما تري- تدل بظاهرها علي أن العرش حقيقۀ من الحقائق العينيۀ و أمر من الأمور الخارجيۀ» (همان ، ص ١٥٦).