خلاصه ماشینی:
"از جمله مواردی که مولانا از قیاس به معنای تمثیل سخن گفته و طی آن مسائل شناختی،اعتقادی و کلامی را مطرح نموده و با موضوع مورد بحث ما ارتباط دارد در داستان طوطی و بقال است که میگوید6 جولقئی سر برهنه میگذشت با سر بی مو چو پشت طاس وطشت طوطی اندر گفت آمد در زمان بانگ بر درویش زد که هی فلان از چه ای گل با گلان آمیختی تو مگرت از شیشه روغن ریختی (به تصویر صفحه مراجعه شود) هوسرل از قیاسش خنده آمد خلق را کو چو خود پنداشت صاحب دلق را کار پاکان را قیاس از خود مگیر گر چه باشد در نوشتن شیر،شیر جمله عالم زین سبب گمراه شد کم کسی زابدال حق آگاه شد همسری با انبیا برداشتند اولیا را همچو خود پنداشتند (3) با توجه به این اصل،برای مثال،در زمینهء مسئلهء کیفیت شناخت نفسانیات و حالات روانی دیگران گفته میشود،از یک طرف هر یک از ما مشاهده میکنیم که بین حالات ذهنی و کیفیات نفسانی ما یک نوع هماهنگی وجود دارد و از طرف دیگر،یک چنین همبستگی و هماهنگی بین رفتار ما و حالات فیزیکی و فیزیولوژیکی جسم ما نیز پدیدار است و این دو در ارتباط تناگاتنگ هستند."