چکیده:
باران از جمله موضوعاتی است که وقوع آن ذهن همـه انسـان ها را در طـول تـاریخ بـه ویژه عرب در عصر جاهلی ، به خود مشغول می ساخته است . هوای بسـیارگرم عربسـتان ، نیاز مردم را به آب که منبع تامین آن باران بود، شدت می بخشید؛ از ایـن رو، بـاران نـزد مردم این دوره از جایگاه بالایی برخوردار بود وکمبود بارندگی بحران بسـیار بزرگـی بـه شمار می آمد. به روشنی نمایان است که در چنین شرایط سختی ، عرب برای رسیدن بـه منابع آب می کوشید وچه بسا دستیابی به آن ، درگیری های شدیدی به دنبال داشت . ایـن توجه به باران که برخاسته از نیاز مردم به آب است ، به شعر نیز وارد شده وشـاعران ایـن موضوع را از جنبه های گوناگون وصف کرده اند. وفور واژگان مرتبط با بـاران ، نـوع نگـاه سرایندگان به این موضوع ، همانند کردن آن به شتر که حیوان مقدس عرب بـود، عشـق ورزیدن شاعران به باد صبا، به آن جهت که ریزش باران را نوید می داد، وصف بـاران در بخش های گوناگون شبه جزیره که نشان از نگاه کلـی آنـان بـه ایـن موضـوع دارد ودر پایان اشاره به کاربرد این موضوع در دعا وآرزوها، جایگاه این موهبت الهی نزد مردمـان این دوره را نمایان می سازد. مقاله بر آن است با آوردن نمونه های شـعری ، جایگـاه ایـن موضوع در عصر جاهلی را مورد بررسی قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
وفور واژگان مرتبط با بـاران ، نـوع نگـاه سرایندگان به این موضوع ، همانند کردن آن به شتر که حیوان مقدس عرب بـود، عشـق ورزیدن شاعران به باد صبا، به آن جهت که ریزش باران را نوید می داد، وصف بـاران در بخش های گوناگون شبه جزیره که نشان از نگاه کلـی آنـان بـه ایـن موضـوع دارد ودر پایان اشاره به کاربرد این موضوع در دعا وآرزوها، جایگاه این موهبت الهی نزد مردمـان این دوره را نمایان می سازد.
مقدمه شبه جزیره عرب در عصر جاهلی با آب و هوای بسیار گرم وسوزان ، باعث توجه مردم به باران ، به عنوان عنصری مهم وحیاتی می شد وشاعر نیز به عنوان زبان مردم عصر خود، بـه ایـن موضـوع توجه داشته ودر سروده هایش ، باران و متعلقات آن مانند ابر، باد، رعد وبرق را وصف کرده اسـت .
(الدمشقی ، ٤٠) شـاعران جـاهلی از جنبــه های گونـاگون ایــن موضـوع را مـورد توجــه قـرار داده ودر اشــعار خود به باران اشاره کرده انـد کـه بررسـی ایـن سـروده هـا، جایگـاه بـاران نـزد مـردم ایـن دوره را روشــن می ســازد.
بـرای روشـن سـاختن جایگـاه بـاران نـزد شـاعران ایـن دوره ، بـه بررسـی ایـن موضـوع از جنبه های گوناگون می پردازیم : نوع نگاه به باران سراینده عصر جاهلی مدت زمان طولانی به تماشای باران می نشیند وبا نگرانی روند ریزش آن را دنبال می کند ودر بیان نوع نگاه خود، فعل «رقب » و«أرق » ومشتقات آنها را به کار می گیـرد.
٨. سراینده دوره جاهلی ، بـا توجـه بـه اهمیـت بـاران نـزد مـردم آن زمـان ، گـاه آرزو مـی کنـد، سرزمین ممدوح یا معشوق او، از ریزش تند باران سیراب شود.