چکیده:
اصطلاح آگاهی در فلسفه ذهن معاصر، ریشه در خوانش روان شناختی دکارت و افلاطونیان کمبریج در قرن هفدهم دارد؛ ولی می توان افق دیدگاه ارسطو درباره ادراک حسی را از جهاتی خاص به مبحث آگاهی در فلسفه امروز نزدیک کرد. ارسطو بحث ادراک حسی را در چارچوب رابطه نفس- بدن طرح می کند، بنابراین ابتدا با تحلیل معنایی جوهر، به رابطه نفس- بدن می پردازیم. در مرحله بعد ساختار «ادراک ذهنی ذاتا آگاه» در علم النفس ارسطویی تحلیل می شود که قابل تطبیق با نظریه بازنمودگرایی مرتبه اول در فلسفه ذهن معاصر است. امکان خوانش ناتورالیستی از ادراک در فلسفه ارسطو وجود ندارد، زیرا مبنای رویکرد ناتورالیستی به آگاهی را باید در فیزیک مدرن جستجو کرد. نهایتا دو خوانش نوین از علم النفس ارسطو تحت عنوان نظریه شخص و کارکردگرایی مطرح و تحلیل انتقادی می شود.
خلاصه ماشینی:
به دیگر سخن نمی توان پاسخ قطعی به این سؤال وجودشناختی داد که آیا ارسطو کیفیات را خواص ذهنی یا فیزیکی تجربه می داند؟ با این حال برخی مثل دنیل هوتو مدعی شده اند که می توان ادراک در فلسفه ارسطو را دارای خواص کیفی و پدیداری دانست و برخی دیگر نیز مثل سورابجی ادراک ارسطویی را واجد خواص فیزیکی می دانند که در ادامه این دو دیدگاه را مورد تحلیل انتقادی قرار می دهیم : (١)خوانش پدیداری از آگاهی در فلسفه ارسطو دنیل هوتو معتقد است که ارسطو با تمایزی که بین احساس و عقل گذاشت ، زمینه را برای طرح موضوع «تجربه پدیداری » فراهم کرد.
به عبارت دیگر، همانطور که قبلا گفتیم تلاش برای تبیین اینکه چگونه ماده فیزیکی ، آگاهی را ایجاد می کند ریشه در تمایز بین کیف اولی و ثانوی دارد و چون برای ارسطو چنین تمایزی مطرح نیست ، اساسا در علم النفس ارسطویی فرایند ادراک جنبه فیزیولوژیک ندارد.
حال این سؤال مطرح است که آیا در فلسفه ارسطو جایی برای محتوای حالت ذهنی هست ؟ به نظر می رسد که بتوان صورت فاقد ماده را همان محتوای ادراک حسی دانست ولی این نوع محتوا با تفسیر ماتریالیستی امروز همخوانی ندارد.
"The conceptual presupposition of cognitive neuroscience: A reply to critics" in Bennett, Maxwell and Dennett, Daniel and Hacker, Peter and Searle, John(eds), Neuroscience and philosophy: Brain, mind and language, New York: Cloumbia university press, 2007.
M Rosenthal(ed), Nature Of Mind, New York & Oxford:Oxford University Press,1991.
"Consciousness as a Topic of investigation" in Weber, Michael and Weekes, Anderson(eds), Process Approaches to Consciousness in Psychology, Neuroscience and philosophy of Mind, New York: State university of New York press, Albany, 2009.