چکیده:
مجموعۀ گونه های زبانی متداول در منطقۀ فیروزآباد را میتوان ترکیبی از گویش هـا و لهجـه هـا دانست . در این مقاله ، سه گونۀ زبانی متعلق به گروه گویش های کوهمره ای، گروه گویش های لری و گویش قشقایی و گونه ای زبانی متعلق به لهجۀ فارسـی محلـی از نظـر سـاخت آوایـی و دسـتوری معرفی و تبیین شده اند. در این زبان گونه ها واکه های کشـیده ای وجـود دارد کـه جایگـاه تولیدشـان ، جایگاه تولید واکه های کوتاه با کشیدگی بیشتر است . گویش های کوه ره ای و از جملـه دو گـویش دادنجانی و بایگانی در گذشتۀ فعل های متعدی دارای ساخت کنایی (ارگتیو) هستند و در این مـورد با دیگر زبان گونه های فیروزآبـاد متفـاوت انـد. نشـانۀ معرفـه در گـویش هـای دادنجـانی، بایگـانی، لردارنگانی ودهرمی u.oW، در حیاتی eKu.aKu و در دژگاهی aKu.̂a اسـت . در قشـقایی پسـوند معرفه وجود ندارد. در گویش های مطالعه شده ، صفت شبیه به فارسی است ، جز در صفت عالی که به گونه ای دیگر ادا میشود
خلاصه ماشینی:
"کناری، روان ، واکدار r mizros موریانه لثوی، لرزشی، واکدار m min مو دولبی، خیشومی، واکدار n nana مادر بزرگ لثوی، خیشومی، بیواک dinaŋ ŋ دیروز توالی « ن و گ » در قشقایی q qem قیف ملازی، انسدادی، واکدار h ahos بزمجه چاکنایی، سایشی، بیواک S buSa اسب بارکش توصیف واکه ها (مصوت ها): â u١a سیب زمینی پسین ، گرد، باز و کشیده a irang انگور پیشین ، گسترده ، باز و کوتاه e ١Kaes شکار پیشین ، نیم گسترده ، نیم باز و کوتاه i inje اینجا پیشین ، گسترده ، بسته و کشیده o omru امروز پسین ، نیم گرد، نیم باز و کوتاه u uje آنجا پسین ، گرد، بسته و کشیده o oWšom آویشن پسین ، گرد، بسته و نیم کشیده W در این زبان گونه ها واکه های کشیده ای وجود دارد که جایگاه تولیدشان ، جایگاه تولید واکه های کوتاه با کشیدگی بیشتر است .
۲. شناسۀ فعل های متعدی : چنان که پیشتر نوشته شد، گویش های کوه ره ای و از جمله دو گویش دادنجانی و بایگانی که در گذشتۀ فعل های متعدی دارای ساخت کنایی (ارگتیو) هستند، در این مورد با دیگر زبان گونه های فیروزآباد کاملا متفاوت اند.
گویش های کوه ره ای و از جمله دو گویش دادنجانی و بایگانی در گذشتۀ فعل های متعدی دارای ساخت کنایی (ارگتیو) هستند و در این مورد با دیگر زبان گونه های فیروزآباد کاملا متفاوت اند."