چکیده:
در این مقاله تلاش بر آن است تا با استفاده از نظریۀ بهینگی با رویکردی همزمانی به تحلیل و توصیف فرایند غلتسازی در زبان کردی (گویش کلهری) پرداخته شود. در این مقاله نشان داده میشود که محدودیت [REL-const] که در بسیاری از زبانهای دنیا (همانند زبانهای نیجرـکنگو) از رتبۀ بالایی در چینش محدودیتها برخوردار است، در گویش کلهری رتبۀ پایینی را به خود اختصاص میدهد. در این مقاله همچنین، استدلال میشود که غلتسازی در زبان کردی علاوه بر واکههای افراشته، بر واکههای غیرافراشته مانند /e/ نیز اعمال میشود؛ بنابراین، افراشتگی V1برای غلتسازی در گویش کلهری، برخلاف بسیاری از زبانهای دنیا، شرط اساسی و تعیینکننده نیست. همچنین، نشان داده میشود که شرط افراشتگی خروجی دستگاه واجی تخطیناپذیر نیست؛ یعنی خروجی دستگاه واجی این گویش در شرایط و جایگاه خاص خود، هم میتواند افراشته باشد، مانند /y/ و هم میتواند غیرافراشته باشد، همانند /Y/.در این مقاله تلاش بر آن است تا با استفاده از نظریۀ بهینگی با رویکردی هم زمانی به تحلیـل و توصیف فرایند غلت سازی در زبان کردی (گویش کلهری) پرداخته شـود. در ایـن مقالـه نشـان داده میشود که محدودیت [REL-const] که در بسیاری از زبان های دنیا (همانند زبان های نیجرـکنگو) از رتبۀ بالایی در چینش محدودیت ها برخوردار است ، در گویش کلهـری رتبـۀ پـایینی را بـه خـود اختصاص میدهد. در این مقاله همچنین ، استدلال میشود که غلت سازی در زبان کردی عـلاوه بـر واکه های افراشته ، بر واکه های غیرافراشته مانند .e. نیز اعمال میشود؛ بنابراین ، افراشتگی V1 بـرای غلت سازی در گویش کلهری، برخلاف بسیاری از زبان های دنیا، شرط اساسی و تعیین کننده نیسـت . همچنین ، نشان داده میشود که شرط افراشتگی خروجی دستگاه واجی تخطیناپذیر نیست ؛ یعنـی خروجی دستگاه واجی این گویش در شرایط و جایگاه خاص خود، هم میتواند افراشته باشد، ماننـد .y. و هم میتواند غیرافراشته باشد، همانند .Y..
خلاصه ماشینی:
"تـوالی مزبـور نقـض کننـدة محدودیت «و» یعنی [REL-const] است ، چراکه در این توالی ، V1 و V2 از نظر مشخصه های گرد بودن [rnd] و ارتفاع [hi] دقیقا یکسان هستند، اما از آنجا که محدودیت فوق نسبت به محـدودیت (PARSE)F و [1seg-(PARSE)F] رتبۀ پایین تری دارد، نقشی تعیین کننده در خروجی بهینـۀ دستگاه نخواهد داشت .
به دلیل متفاوت بودن مشخصه های گرد بودن [rnd] و پیشین بودن [frt] و افراشتگی [hi] در تـوالی واکـه ای V2 V1 ، احتمـال نقـض محدودیت [REL-const] از میان می رود و فرایند غلت سازی بدون نقض هیچ محدودیتی، فراینـد بهینۀ خروجی دستگاه خواهد بود؛ بنابراین ، خروجی توالی های فوق در زبـان کـردی بـه شـکل زیـر خواهد بود: • Cu-a⇾ C‥ya • Cu-e⇾ C‥y3 • Cu-a⇾ Cwa • Cu-e⇾ Cwe مثال فرایندهای فوق در زیر آمده است : (زود است ) ya.
پـس آنچه بهینه تر می نماید، غلت سازی غیرافراشته است ؛ هرچند این خـود باعـث تخطـی از محـدودیت افراشتگی [hi_y] می شود، ولی از آنجا که مرتبـۀ ایـن محـدودیت در مقایسـه بـا محـدودیت هـای [(PARSE)F] و [1seg-(PARSE)F] و [INS*] در جایگاه پـایین تـری قـرار دارد، غلـت سـازی غیرافراشته گزینۀ بهینۀ دستگاه واجی معرفی مـی شـود.
در ایـن مقالـه نشـان داده شـد کـه ایـن چینش از محدودیت ها از اعمال فرایند غلت سازی بر توالیهای زیر جلوگیری می کند: • *Ca-V • *Ce-V اما همان گونه که در توالی های واکۀ افتاده با واکۀ دیگر مشاهده می شود، ایـن تـوالی نمـی توانـد منجر به فرایند غلـت سـازی شـود، چراکـه هرکـدام از مـوارد فـوق نـاقض محـدودیت رتبـه بـالای [(GH)GLIDEHOOD] است ."