چکیده:
مقاله حاضر به دنبال باز شناخت گونه های متنوع فرقـه هـای غـالی الوهیـت انگار در دوره امام صادق ١ و چگونگی مواجهه آن حضرت ١ با ایشان است . گروه های غالی در این دوره به تدریج ، باورهـای ابتـدایی و پراکنـده خـویش را منسجم ساختند. یکی از علت های مهم رشد غالیان ، شرایط سیاسی آن زمان بـود بدین معنی که نزاع میان امویان و عباسیان شرایطی را به وجود آورد که فرقه های غالی با خیالی آسـوده بـه تبلیـغ انگـاره هـای خـود بپردازنـد. در طـول تـاریخ ، گرایش های غالیانه ، هیچ گاه از جامعه مسلمانان رخت بر نبست اما مبارزه مستمر ائمه ١ به خصوص امام صادق ١ با این جریان ها تـا انـدازه زیـادی آنهـا را بـه حاشیه راند و سبب تمایز آرای شیعیان با چنین گروه هایی شد. امام صادق ١ در مواجهه با ایشان سعی کرد با تبیین ویژگیهای ائمه شـیعه ١ و معرفـی غالیـان ، شیعیان را از نزدیک شدن به ایشان بـاز دارد. مقالـه حاضـر مـیکوشـد پـس از / بررسی تنوع غالیان الوهیت انگار بـه ارائـه دورنمـایی از شـیوه رویـارویی امـام صادق ١ با این گروه ها بپردازد.
خلاصه ماشینی:
در طـول تـاریخ ، گرایش های غالیانه ، هیچ گاه از جامعه مسلمانان رخت بر نبست اما مبارزه مستمر ائمه ١ به خصوص امام صادق ١ با این جریان ها تـا انـدازه زیـادی آنهـا را بـه حاشیه راند و سبب تمایز آرای شیعیان با چنین گروه هایی شد.
نویسنده در این کتاب به دنبال رفع اتهام غلو از شیعه است و روایـت هـای نهـی از غلو و لعن غالیان را که از سوی امامان معصوم ٦ وارد شـده اسـت بـه ترتیـب از پیـامبر خدا٣ تا حضرت حجت (عج ) بیان میکند.
هم چنین در این زمینه ، مقاله ای با عنوان بررسی چگونگی تقابل ائمه از آغاز تـا دوره امام صادق ١ به وسیله نویسنده پژوهش حاضر در شماره ده فصلنامه علمـی و پژوهشـی تاریخ و فرهنگ و تمدن اسلامی، دانشگاه معارف نوشته شده است که به شیوه های متنوع برخورد برخی از اولیای دین به این پدیده زشت توجه میکند.
غلو در ذات ، آن است که غالی درباره اشخاصی مانند پیـامبر٣ و ائمـه ٦ غلـو کند و آنها را از حد خود بالاتر برد و به مقام الوهیت و ربوبیت برساند، یـا آن کـه قائـل بـه حلول جزء الهی در آنان شود، یا آن که تناسخ را بپذیرد و قائل به حلول روح انبیاء و پیـامبر اکرم ٣، ائمه ٦ یا اشخاص دیگر شود.
امامان پیشین ، عمده مبارزه را بر محور ارشاد و تبیین قرار داده بودند اما از دوره امام باقر١ و به خصوص امام صادق ١ علاوه بر این شیوه ، معرفی و برخورد بـا غالیـان آغـاز شد.