چکیده:
از جمله مقوله های مطرح در «مکتب شعر دینی» و مبانی نظری مهدوی، دیدگاه «رعایت شان ممدوح» است که جزو شالوده تفکیک ناپذیر شعر دینی و موضوع مدایح و مراثی «ولایی» به شمار می رود.
در شعر دینی چند اصل به عنوان مبنا به کار گرفته می شود که آن را از انواع دیگر جدا می کند و این پای بندی به اصول را معمولا «تعهد» در شعر دینی می نامند. آن چه به عنوان یک «اثر متعهد» به مخاطب عرضه می شود دارای ویژگی های محتوایی مشخصی است که پدیدآورنده اثر را ملزم به رعایت آن ها می کند. حفظ شان و منزلت ممدوحان اشعار و آثار ادبی _ هنری از جمله آن ویژگی هاست. در این مقاله ضمن تعریف چیستی دیدگاه رعایت شان ممدوح در شعر مهدوی، به کمیت و کیفیت تاثیر این دیدگاه در آثار پرداخته می شود.
خلاصه ماشینی:
اگر شعری از نوع الهامات الهی(حقانی) و یا ملکی بهرهمند شود به تأیید روحالقدس میرسد نه اشعاری که بر حسب خیالات و یا توهمات ساخته و پرداخته شدهاند و تنها هنر به کار رفته در آنها شاعرانه بودن و جلوههای ساختاری آن اشعار است؛ بنابراین ملاک شعر دینی حقیقی محتوا و اندیشۀ سالم، همراهی با نصوص ولایی، نزدیکیاش با آیات الهی و کلام مقدس وحی است؛ از اینرو در انواع شعر ولایی بهویژه مدایح حضرت موعود امام زمان حجت بن الحسن العسکری( ملاک اصلی و مهم، رعایت شأن ممدوح از لحاظ حقیقی و حقوقی است با توجه به آنچه بیان شده و آنچه بیان خواهد شد؛ چرا که وجود مبارک حضرت در تمامی عوالم ناسوتی و ملکوتی حضور دارند و همزمان از عالم غیب و ملک و مکان استفاده میکنند و درک این موضوع شاعری که میخواهد ایشان را مدح کند بسیار مشکل به نظر میرسد و نیز اگر در این مسیر از الهامات حقانی (الهی) و ملکی (شهودی) بیبهره باشند، به خیالات و توهمات متوسل میشوند.
در پاسخ به پرسش چهارم و پنجم پژوهش میتوان گفت، مصداقهای رعایت شأن ممدوح تنها در شکل مادی هنر و ادبیات دینی نیست، بلکه بحث این مقاله درباره حقوق ممدوحان مقدس از نظر خداوند و کلام وحی است و دلیل تمسک شاعران ولایت مدار بر اهلبیت نیز اجابت دعوت آنان برای شناخت حق است و رعایت این حقوق خود رعایت شأن حضرات معصومین( است.