چکیده:
چنین به نظر میرسد که تصویر دایره به دو رمان خانه قانونزده[1] و دوریت کوچولو[2]
نوشته "چارلز دیکنز" انسجام و وحدت میبخشد و نقش مؤثری در بسط مضامین اصلی داستان
دارد. در خانه قانونزده تصویر دایره گاه به شکل دور باطلی تجلی میکند که سایه نحس
آن بر سراسر جامعه انگلستان و زندگی تک تک افراد این جامعه گسترده میشود. گاهی نیز
این دایره شوم به صورت وسوسههای دایمی ذهن در شخصیتهای داستان نمایان میشود.
در رمان دوریت کوچولو این دایره وسیعتر میشود و نه تنها انگلستان و اروپا بلکه
تمامی جهان و زندگی را در بر میگیرد و تصویر رمزی زندان در این رمان ملموستر است.
تصویر دایره که به شکل نماد دایره در میآید نمایانگر "چرخ گردان" زندگی و گذشت
دایرهوار زمان است و به این رمان بعدی فلسفی نیز میبخشد.
تصویر دایره (Circle) در دو رمان مذکور علاوه بر تکرار این کلمه به صورتهای مختلف
در چرخگردان آسیاب، چرخهای پر سر و صدای کالسکهها، گردش دایرهوار فصول، حلقه سوم
اشرافیت و دست آخر در زنجیرهای ناپیدایی که بر دست
و پای شخصیتهای داستان پیچیده شده است، ظاهر میشود.
خلاصه ماشینی:
""استر نیز وقتی به ارتباط خود با "لیدی ددلاک"[8] مشکوک میشود نگران است که مبادا خودش نیز یکی از پیوندهای این حلقه پوسیده باشد: حلقهای که چون گردنبندی جواهرنشان و درخشان مانند زرق و برق اشرافیت میدرخشد ولی قلب است و "استر" از آن بهعنوان "شیمخوف" یاد میکند: "یعنی میتوانم به آن لحظات بحرانی اشاره کنم که طی آن گردنبند با حلقهای سوزان یا اشعه فروزانی را در فضای تار میدیدم که خود مهرهای از مهرههای آن بودم و تنها آرزویم این بود که از بقیه جدا شوم، و از اینکه جزیی از این شیء مخوف بودم رنج وصفناپذیری میبردم (ص 531).
"دیکنز" با ایجاد چنین تأثیری در خواننده در تحلیل نهایی خود جامعه را مسئول نابسامانی زندگی آنها قلمداد میکند و سرنوشت آنان را با تمام کسانی که در این دایره شوم چون آوارگانی سرگردانند پیوند میزند.
همچنین میبینیم که "کاوالتو"[28] نقشه جهان را در زندان رسم میکند و میگوید که جهان خود زندانی بزرگ است و این نظر در سراسر رمان تکرار میشود: مفهوم زمان – که یکی از موضوعات حساس رمان است – با شخصیت "کاوالتو"، که مانند یک ساعت همواره از گذشت زمان آگاه است، عجین میشود.
بسیاری از شخصیتهای داستان در بند گذشته گرفتارند، ولی خانم "کلننام" و آقای "کازبی" و "میگلز" بویژه سعی دارند زمان را متوقف کنند: در نتیجه آنچه عایدشان میشود چیزی جز مرگ در حین زندگی نیست زیرا اینان از آن دستهاند که میخواهند در چرخ زندگی بصورتی وقفه و انحراف ایجاد کنند ولی خود قربانی میشوند."