چکیده:
تمرکززدایی مالی به سبب واگذاری امور به سطوح پایین تر دولت ، سبب افـزایش کـارایی در ارائه خدمات و دسترسی بهتر افراد به کالاهای عمـومی در اقتصـاد مـی شـود. در ایـران بـا توجـه بـه برنامه های پنج ساله توسعه ، ایجاد و گسترش ساختاردراستان ها برای تخصیص بودجـه هـای اسـتانی ، حرکت کلی تمرکززدایی مالی در بعد هزینه ها است ، تا استان ها خود بتوانند مسـئولیت پـروژه هـای عمرانی استانی بیشتری را در اختیار بگیرند. هـدف ایـن تحقیـق بررسـی اثـرات تمرکززدایـی مـالی نسبی بر رشد اقتصادی منطقه ای ایران است . شاخص تمرکززدایی مالی نسبی نسبت تملـک دارایـی سرمایه ای استانی به تملک دارایی سرمایه ای دولت در نظر گرفته شد تا در چهـارچوب مـدل رشـد سولو در مورد اثرات تمرکززدایی بر رشد اقتصادی تحقیق شود. نتایج تحقیق بـر اسـاس داده هـای ٣٠ استان کشور در فاصله سال های ١٣٧٩ تا ١٣٨٦ بر اساس تخمـین پانـل دیتـا نشـان مـی دهـد؛ تمرکززدایـی مالی نسبی دارای یک رابطه غیر خطی (محدب شکل ) با رشد اقتصـاد منطقـه ای اسـت کـه نشـان دهنـده وجود حد بهینه در ایران است .
خلاصه ماشینی:
نتایج تحقیق بـر اسـاس داده هـای ٣٠ استان کشور در فاصله سال های ١٣٧٩ تا ١٣٨٦ بر اساس تخمـین پانـل دیتـا نشـان مـی دهـد؛ تمرکززدایـی مالی نسبی دارای یک رابطه غیر خطی (محدب شکل ) با رشد اقتصـاد منطقـه ای اسـت کـه نشـان دهنـده وجود حد بهینه در ایران است .
نظـام مالیاتی تکیه گاه زیـادی بـر مالیـات هـای غیرمسـتقیم (مالیـات بـر ارزش افـزوده ، مالیـات بـر فروش ، تعرفه های گمرکی و مالیات بر سوخت ) دارد و منـابع درآمـدی دولـت هـای محلـی محدود است ، به همین دلیل تمرکززدایی در بعـد مالیـات بـه طـور کامـل انجـام نمـی گیـرد (٢٠٠٤ ,Shah) و تمرکززدایی مالی بیشتر به صورت نسـبی گسـترش یافتـه ، بخـش عمـده تأمین مـالی درآمـد دولـت هـای محلـی بـه عهـده دولـت مرکـزی اسـت & Bordignon) Piazza, 2010; Brueckner, 2009; Boadway, 2006; Ambrosanio & .
Bordignon, 2006) از دلایل رشد تمرکززدایی مالی نسبی در کشـورها (بـه خصـوص کشـورهای در حـال توسعه )، ضعف دولت های محلی در اجرای مسـئولیت هـا وتـامین منـابع مـالی آن بیـان شـده است ,Rose-Ackerman &Rodden ;٢٠٠٧ ,Shah &Devarajan, Khemani, ) .
جعفری صمیمی و همکاران (٢٠١٠) از چهارچوب مدل رشد بارو و مدل پانل با اثـرات ثابـت بــر روی اسـتان هــا اسـتفاده کردنــد و نتیجــه گرفتنــد بــین ســال هــای ٢٠٠١ تــا ٢٠٠٧ تمرکززدایی مالی اثر مثبت بر رشد اقتصاد کشور داشته است Jafari Samimi, Karimi) Potan Lar, Keshavarz Haddad, & Alizadeh, 2010).
مرور تحقیقات نشان می دهد دو شاخص عمده تمرکززدایـی مـالی ، نسـبت هزینـه هـای دولت محلی به هزینه کل دولت عمومی (یا هزینه های دولت مرکزی ) و نسبت درآمد هـای دولت محلی به درآمدهای کل دولت عمومی (یـا درآمـدهای کـل دولـت مرکـزی ) اسـت (٢٠٠٧ ,Halder ;٢٠٠٩ ,Suzuki &Uchimura ).