چکیده:
برای انجام این پژوهش ، داده های بارش روزانه ٨ ایستگاه همدید بر روی استان کردسـتان طـی بازه زمانی ١٣٣٩.١٠.١١ تا ١٣٨٩.١٠.١٢(١٨٢٦٣ روز) از سازمان هواشناسی کشور اخـذ شـد. برای شناسایی رخداد بارش های سنگین منجـر بـه سـیلاب بـزرگ در سـطح اسـتان دو شـرط گذاشته شد: حداقل نیمی از ایستگاهها بارش دریافت کرده باشند و میانگین بـارش ایـستگاههـا بیش از میانگین صدک ٩٨ ام بارش طی دوره مورد پژوهش باشد. به کمک دو آستانه یاد شـده ١٠٧ رویداد بارشی برگزیده شد. برای شناخت بارش های سیل آسای فصل گرم (خرداد تا مهر) میانگین بارش برای استان در هرکدام از روزها محاسبه شد و برحسب صدک ٩٩ ام بـارش ٣٢ روز نخستین که استان کردستان شـدیدترین بـارش را دریافـت کـرده بـود، برگزیـده شـد. در روزهای انتخاب شده طی فصل مرطوب و خشک (گرم) بر روی کرنل ١٠ تا ١٠٠ درجه طـول شرقی و ٠ تا ٧٠ درجه عرض شـمالی بـرای هرکـدام از یاختـه هـا (١٠٧٣) جداگانـه فراوانـی رخنمود و سرعت رودبادها در چهار دیدهبانی ٠٠، ٠٦، ١٢ و ١٨ به وقت گرینویچ محاسبه شـد. فراوانی رخداد رودبادها نشان داد که بـه هنگـام رخـداد بـارشهـای سـنگین اسـتان در فـصل مرطوب رودبادها تا تراز ٧٠٠ هکتوپاسکال کشیده شده اند. هسته یشیب نه فراوانی رخداد رودبـاد بر روی شمال و شمالشرق عربستان قرار دارد. در ن یب ٤ دیدهبـانی روزانـه ، بیـشترین فراوانـی رخداد و بیشترین سرعت رودباد مربوط به دیده بانی ساعت ١٨ اسـت . در تمـام دیـده بـانی هـا استان کردستان در قطاع چپ خروجـی رودبـاد، جـایی کـه واگرایـی و ناپایـداری در جـو رخ می دهد، قرار دارد و محور خروجی به صورت مایل به سمت نیمـه غربـی کـشور کـشیده شـده است . شرایط و مکان شکل ری هسته های یشیب نه بـسامد رخـداد رودبادهـا طـی بـارش هـای سنگین فصل خشک و مرطوب مشابه است ، ولی در مقایسه با رخنمود آن ها در فصل مرطوب، از شدت و بسامد کمتری برخوردارند و در ترازهای زیر ٥٠٠ هکتوپاسکال مشاهده نمی شوند.
Introduction: Jet stream is strong narrow current concentrated by strong vertical and lateral wind shears (Vasantha et al، 2002). According to World Meteorological Organization nomenclature، jet stream formed when the speed of wind greater than 60 knots or 30 m/s. The major characteristics of the troposphere and lower stratosphere in the vicinity of jet streams were pointed out by a group of meteorologist at the University of Chicago (Rossby et al،1974; Rossby، 1974). These characteristics are the tropopause discontinuities، the intense horizontal temperature gradients considerably below the jet stream core، and the associated frontal systems(Endlich،1953). Jet streams possess a considerable amount of kinetic energy with velocities comparable to horizontal phase velocities of atmospheric waves (Vasantha et al.، 2002).
خلاصه ماشینی:
"ریهـل 10 و همکـاران (١٩٥٤) بر این باورند که رودبادها و گسترش آنها به سمت ترازهای پایین جو در اثر مکش هوای ترازهای زیـرین بـه Vasantha Bary Rossby Krishnamurti Endlich Newton and Persson Hudson Seidel Fu and Lin Riehl سمت ترازهای بالاتر منجر به کاهش فشار، تغییر در چرخش هوا، افـزایش ناپایـداری و در صـورت مهیـایی رطوبـت ، منجر به بارش ی م شوند.
در دیده بانی ساعت ١٨ فراوانی رخداد رودبـاد بـه بیـشینه حالت خود در این تراز می رسد و هسته بیشینه فراوانی به ٨٠ درصد مـی رسـد و بـه سـمت اسـتان کردسـتان کشیده شده است به طوریکه استان در نیمه خروجی سمت چپ رودباد قـرار دارد.
00 00 06 06 12 12 18 18 18 18 شکل ٥ فراوانی رودباد به ترتیب در ساعت های ٠٠، ٠٦، ١٢، ١٨ و میانگین سرعت باد در ساعت ١٨ برحسب به وقت گرینویچ در فصل مرطوب (راست ) و خشک (چپ ) در تراز ٢٥٠ هکتوپاسکال ب) فراوانی رودباد در تراز ٣٠٠ هکتوپاسکال در ساعت ٠٠ به وقت گرینویچ در تراز ٣٠٠ هکتوپاسکال هـسته بیـشینه فراوانـی رودبـاد بـا فراوانـی ٩٠ درصد بر روی مناطق جنوبی عراق و شمال شرق عربستان دیده می شود.
طی بارش های سیل آسای فصل خشک در تراز ٥٠٠ هکتوپاسکال فراوانی رخداد رودباد در دیده بانی هـای سـاعت ٠٠، ٠٦ و ١٢ به یک درصد می رسد که بر روی نیمه غربی کشور و استان کردستان قـرار دارد."