چکیده:
وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 نقطه عطفی در تاریخ ایران است که وضعیت سیاسی، اجتماعی و نظام های سیاسی قبل و پس از آن را از همدیگر جدا کرده است. نظام سیاسی پیش از انقلاب اسلامی یعنی رژیم پهلوی، رژیمی استبدادی و با سیاستهای غیرمذهبی و در موارد متعددی ضد مذهبی بوده و سعی در اسلام زدایی از جامعه داشته و مردم در آن رژیم هیچ گونه جایگاهی نداشته و امکان مشارکت مردمی در تعیین سرنوشت خود در حد بسیار پایینی بوده است؛ اما نظام سیاسی پس از انقلاب اسلامی یعنی جمهوری اسلامی بر دو پایه جمهوریت و اسلامیت بنا گذاشته شده است، یعنی شکل حکومت، ساختار سیاسی و نحوه آرایش نهادهای آن جمهوری است؛ اما محتوای آن اسلامی است. اسلامی بودن جمهوری در ایران منطبق بر آموزه های دینی و ارزشهای اسلامی است. در این مقاله تلاش شده است با شیوهای تطبیقی، جایگاه ارزشهای اسلامی و مردم در نظامهای سیاسی قبل و بعد از انقلاب اسلامی تحلیل و بررسی شود.
خلاصه ماشینی:
"جایگاه مردم در رژیم پهلوی در دوران نهضت مشروطه و برای اولین بار در تاریخ سیاسی ایران، سخن از نقش و مشارکت مردم در فعالیتهای سیاسی و آزادی قلم و بیان و همچنین انتخابات و نظارت مردم بر حکومت به میان آمد؛ ولی نهضت مشروطیت در ادامه شاهد روی کار آمدن رژیم پهلوی بود که بر اساس قانون اساسی مشروطه و با حمایت بیگانگان به قدرت رسید و بدین ترتیب جکومت استبدادی و مطلقه پهلوی بر روی شانههای مشروطیت شکل گرفت و با تصویب مجلس شورای ملی که نتیجه نهضت مشروطیت بود، مشروعیت یافت.
در این دوران به استثنای دوره محدودی از عمر مجلس شورای ملی، فعالیت مجلس عمدتا حول موضوعات کم اهمیت و اجرای منویات شاه بود و انتخابات آزاد و رقابت احزاب و گروه های سیاسی واقعی ممنوع بوده و اگر رقابتهایی نیز وجود داشت، به صورت نمایشی بوده و ترکیب مجلس توسط رژیم تعیین میشده است.
در مجموع با توجه به مباحث صورت گرفته میتوان گفت که نظام سیاسی پیش از انقلاب اسلامی یعنی رژیم پهلوی، رژیمی استبدادی و با سیاست های غیرمذهبی و در برخی موارد ضد مذهبی بوده و سعی در اسلام زدایی از جامعه داشته و مردم در آن رژیم هیچ گونه جایگاهی نداشته و امکان مشارکت مردمی در تعیین سرنوشت خود در حد بسیار پایینی بوده است؛ اما نظام سیاسی پس از انقلاب اسلامی یعنی جمهوری اسلامی بر دو پایه جمهوریت و اسلامیت بنا گذاشته شده است، یعنی شکل حکومت، ساختار سیاسی و نحوه آرایش نهادهای آن، جمهوری است؛ اما محتوای آن، اسلامی است."