چکیده:
چشم اندازهای روستایی در ایران، علاوه بر این که حدود 40 درصد از کل جمعیت کشور را در خود جای داده اند، پهنهوسیعی از سرزمین ایران را در بر می گیرند. بدین علت در راستای توسعه و برنامه ریزی آمایش سرزمین،چشم اندازهای روستایی از ارزش و اهمیت خاصی برخوردارند . توسعه روستاها، توسعه شهرها را در پی خواهدداشت و در کشورهای در حال توسعه، توسعه بخش صنعت و خدمات منوط به توسعه بخش کشاورزی است وتوسعه کشاورزی در پناه توسعه روستایی تحقق پذیر خواهد بود. روستاهای ایران به عنوان مهمترین عرصه فعالیت،با نابسامانی و نظام نیافتگی خاصی روبرو هستند و شواهد دال برآمایش نیافتگی عرصه های روستایی است . ایننابسامانی در ابعاد مختلف طبیعی، اجتماعی فرهنگی، اقتصادی و کالبدی وجود دارد و در تیپ های مختلف روستاهایکوهستانی، تپه ای و دشتی این نابسامانی شدت و ضعف داشته و دلایل آن از تیپی به تیپ دیگر، متفاوت است.نتایج این پژوهش نشان می دهدکه مهم ترین دلیل نابسامانی و توسعه نیافتگی روستاها، عدم تحول وپویایی برخی از اجزا و عناصر ( بنیان های جغرافیایی) در چشم اندازروستایی و در ارتباط با زمان و مکان است. در هرتیپ از روستاها ( کوهستانی، تپه ای و دشتی )، اجزا و عناصر متفاوتی، عدم تحول و پویایی دارند و عدم تحول وپویایی آن ها باعث ناکارآمدی کلیت سیستم (چشم انداز) شده است. شناسایی این اجزا و عناصر ناکارآمد و ایجادتحول، نوسازی و بازساخت آن ها در راستای توسعه چشم انداز روستایی از مواردی است که پژوهش حاضر بر آنتأکید دارد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که فقدان تنوع فعالیت ها، عدم تنوع شغلی، پایین بودن سطح درآمد درروستاها، فقدان صنایع مکمل بخش کشاورزی و خدمات پشتیبان تولید، عدم تحول اساسی در شیوه های کاشت،داشت و برداشت محصول، آشفتگی و در هم ریختگی بافت روستاها، فقدان بهداشت محیط در سکونتگاه هایروستایی، الگوی معماری نامناسب مسکن روستایی، و ضعیف بودن تأسیسات فرهنگی مذهبی و ورزشی در راستایگذران اوقات فراغت جوانان روستایی از مهم ترین تنگناهای موجود در چشم اندازهای روستایی هستند که لازم استدر برنامه ریزی های توسعه روستایی مدنظر قرار گیرند.
خلاصه ماشینی:
"نتایج این پژوهش نشان می دهد که فقدان تنوع فعالیت ها، عدم تنوع شغلی ، پایین بودن سطح درآمد در روستاها، فقدان صنایع مکمل بخش کشاورزی و خدمات پشتیبان تولید، عدم تحول اساسی در شیوه هـای کاشـت ، داشت و برداشت محصول ، آشفتگی و در هم ریختگی بافت روستاها، فقدان بهداشت محیط در سـکونت گـاه هـای روستایی ، الگوی معماری نامناسب مسکن روستایی ، و ضعیف بودن تأسیسات فرهنگی ـ مذهبی و ورزشی در راستای گذران اوقات فراغت جوانان روستایی از مهم ترین تنگناهای موجود در چشم اندازهای روستایی هستند که لازم است در برنامه ریزی های توسعه روستایی مدنظر قرار گیرند.
چنیـن یافته هایی به نحوی تأکید بر اصل فتراق مکانی ـ فضایی پدیده ها، لزوم برنامه ریزی متفاوت برای آن ها و توجه به برنامه ریزی محلی دارد براساس شاخص ها، استانداردها و ضو بط خدمات رسانی در محیط روستایی کشور (مسکن و شهرسازی ، ١٣٧٩ ص٧٩) خدمات موجود در هر سه دهستان ، از طریق لفیقی از روش های جمـع آوری اطلاعـات نظیـر تکمیل پرسش نامه ، مصاحبه ، مشاهده مید نی و أخذ آمار و اطلاعات از سازمان ها و ادارات دو تی مورد ارزیابی قرار گرفت و بر مبنای ین ارزیابی که مبتنی بر مدل توسعه یافتگی موریس بود، سطح توسعه دهـستان هـا بـا همدیگر مقایسه گردید در ین ارزیابی دهستان شیوه معرف چشم ندازهای کوهستانی ، بالاترین امتیـاز نهایـی خدمات (٢٢٧٥ ام یاز) را در مقایسه با سایر دهستان ها دارا بود و لذا نسبت به دهـستان هـای دینـور، معـرف روستاهای دشتی با ١٦٣٣ امتیاز و دهستان گواور، معرف روستاهای تپه ای با ٧٧٧ ام یاز، در مرتبه اول توسـعه یافتگی قرارگرفت ."