چکیده:
اصولا بعد از طرح های آمایش سرزمین و طرح های منطقه ای، طرح های ناحیه ای یا به تعاریفی طرح جامعشهرستان جای دارد . این طرح ها به استناد "آیین نامه مربوط به استفاده از اراضی، احداث بنا و تأسیسات در خارج از محدودة قانونی و حریم شهرها " مصوب 22 اردیبهشت سال 1355 و الحاقی 5/11/73 تهیه می شوند. ساماندهی به نظام فعالیت انسان در فضای ناحیه ای به منظور استفادة بهینه از زمین یا به عبارتی سازماندهی فضاییاسکان و فعالیت در چارچوب ساختار فضایی ناحیه، هدف نهایی این قبیل طرح هاست.ارزیابی های انجام شده بر اساس مدل برنامه ریزی ارتباطی حکایت از موفقیت اندک این قبیل طرح هاست.براین اساس در پیش گرفتن راهبردهایی با تأکید بر اصلاح روابط سطوح برنامه ریزی، فرایند تهیه و تدوین،نحوة نگرش و کاربست دانش بومی و بنیان های جغرافیایی، تقویت نظام ارتباطی بین عوامل ذیربط و ذی نفوذ درفرایند تهیه تا اجرا مورد تأکید است و جزو اولویت های کاری محسوب می شود.
خلاصه ماشینی:
"• تعیین مکان های مناسب برای استقرار صنعت (شهرک ها، پارک های صنعتی ) • تعیین مکان های مناسب برای استقرار مراکز خدمات کشاورزی • تعیین مکان های مناسب برای استقرار مراکز خدمات اجتماعی (فرهنگی ، سیاحتی ، نظامی ، انتظامی ) • تعیین مکان های مناسب برای استقرار تأسیسات زیر بنایی • تعیین تأثیرات ترافیکی در شبکه دسترسی برون شهری در سطح ناحیه (سازمان مدیریت و برنامه ریزی ، ١٣٧٦، ص ١٢) در تعیین خط مشی های اصولی که مشاور باید در راستای تحقق اهداف فوق پیگیری کنـد، راهنمـای مذکور متذکر چند نکته اساسی می شود که اهمیت بسیار دارد: اولا این که مطالعات طـرح بایـد سیاسـت هـا و برنامه های توسعه ملی و استانی را به عنوان داده های پایه بگیرد و ثانیا مطالعات طرح ، به تدوین سناریوهائی از توسعه اقتصادی و اجتماعی منجر شود که به توان بر اساس آن ها اقدام به تدوین گزینه های متفاوت سازماندهی فضایی نظام اسکان جمعیت و استقرار فعالیت نمود.
جمع بندی : با توجه به خلاهای موجود در طرح ریزی کالبدی در سطوح مختلف ، تجربیـات انجـام شـده در زمینـه طرح های ناحیه ای و با توجه به رسالت جغرافیای کاربردی ، به جرأت می توان گفت که راهبردهای ارائه شده در این مقاله از جنبه های مختلف می تواند زمینة مناسبی جهت تحقق عملی آمایش سرزمین در سطوح ناحیه ای – در تعامل با سایر سطوح برنامه ریزی – تلقی شود که از جمله نکات قوت آن می توان به موارد زیر اشاره کرد: - به کارگیـری و تـوجـه بـه نقش دانش بـومـی ، شرایط اجتماعی و بالاخره بنیان های جغرافیایی (قـابلیـت سـرزمین و محدودیت های جغرافیایی ) در نگرش سیستماتیک و هدف مند در امر برنامه ریزی کالبدی ."