چکیده:
جهت شناخت منابع بحرانی رسوبزا در سطح حوزه های آبخیز بزرگ ، میتوان براحتی از اطلاعات در دسترس زمینی در مقیاس منطقه ای استفاده کرد. روش تحقیق حاضر جهت کسب ارزیابی های لازم به صورت کمی برای مدیریت محیطی تهیه شده است . لذا تلاش میکند روش Fargas و همکارانش را مطالعه و استفاده نماید. این روش در یکی از زیرحوزه های ، حوزه آبخیز حبله رود به نام سنگاب با سطح ٧٦٨٤.٧١ هکتار در شمال شرقی ایران و در قسمتهای اقلیمی خشک و نیمه خشک ایران واقع شده ، اعمال شده است . هدف اصلی از این مدل ، استفاده از داده های پایه زمینی که منجر به فرسایش شده و شامل تولید، انتقال و تجمع رسوبات از طریق مسیرهای آبی (آبراهه ها) در سطح حوزه آبخیز، میباشد. این مدل بر پایه انتخاب مناطق همگن تراکم آبراهه و سنگ شناسی بوسیله اتصال واحدهای پایه ، سیستم نسبتی بدست می آید. ارزش های تراکم زهکشی بر اساس کلاس فرسایش و سنگ شناسی نیز بوسیله شاخص های فرسایش برگرفته از FAO(١٩٩٧) نسبت دهی میشوند. ترکیب و کلاسه بندی مجدد نتایج تقریبا پنج کلاس خطر رسوب را بر اساس مدل Fargas و همکارن (١٩٩٧) بدست می دهد. مزیت این روش اینست که تنها از دو عامل اصلی فرسایش که شامل سنگ شناسی و تراکم آبراهه است ، استفاده میکند. بطوریکه این عاملها در نقشه های زمین شناسی و توپوگرافی در کشورمان ایران وجود دارد. مقیاس نقشه ها ١:٥٠٠٠٠ بوده و مدل از طریق پایه وکتوری GIS (نرم افزار Arc GIS٩٢) اجرا شده است . روش کار مورد آزمون نشان داده است که جهت تحقیقات اولیه برای ارزیابی فرسایش و طرحهای حفاظت خاک در سطح منطقه ای میتواند مفید باشد. همچنین جهت تعیین مناطقی که نیاز به تجزیه و تحلیل های بیشتری داشته و در نهایت مدیریت محیطی قابلیت ارتقاء را دارد.
خلاصه ماشینی:
"نقشه زمین شناسی همراه با آبراهه های منطقه ٤- نحوه تعیین تراکم زهکشی در هر واحد سنگی جدول (١)، نشاندهنده تراکم زهکشی حاصل از تقسیم طول آبراهه به سطح در هر واحد است ، میباشد.
582 پادگانه های آبرفتی Qt ٥- نحوه تعیین فرسایش پذیری واحدهای زمین و سنگ شناسی برای تعیین این فاکتور از جدول (٢) بدست آمده از FAO در Mopt(١٩٩٢) استفاده شده است .
شاخص سختی جنس سنگ 0-2 0-5 2-4 4-5 سنگهای بازیک سنگهای اسیدی سنگهای دگرگونی ماسه سنگهای سخت شده سنگهای سخت 3-4 3-5 7-8 6-7 8-10 9-10 سنگهای آهکی خردشونده دولومیتها شیل سنگهای بسیار سست سنگهای پلاستیکی مارنها و رسها ژیپس سنگهای نرم 4-8 7-9 نهشته های آلوویال قدیمی نهشته های آلوویال اخیر ٦- نحوه تعیین فرسایندگی تراکم زهکشی در هر واحد سنگی برای تعیین این فاکتور از جدول (٣) بدست آمده از Eppink& Stroosnigder(١٩٩٣) استفاده شده است .
0 شدید 4 10 >=2 بسیار شدید 5 ٧- ضرب ضرایب فاکتور فرسایش پذیری با فاکتور فرسایندگی در هر واحد سنگی ٨- نحوه تعیین میزان حساسیت به فرسایش در هر واحد سنگی بـرای تعیـین میـزان حـساسیت بـه فرسـایش در هـر واحـد سـنگی از جـدول (٤) بدسـت آمـده از Fargas و همکاران (١٩٩٧) استفاده شده است .
5 کنگلومرای خاکستری سست با سیمان مارنی Plc بسیار شدید 80 10 8 واریزه های بادبزنی جوان Qf شدید 40 10 4 آبرفتهای رودخانه ای Qal شدید 40 10 4 پادگانه های آبرفتی Qt / نقشه ٥- حساسیت به فرسایش حوزه آبخیز سنگاب نتیجه گیری ١- ٦٢٢٩."