چکیده:
بسیاری از شهرهای ایران از نظر روند توسعه فیزیکی با محدودیتهای ژئومورفولوژیکی مواجه هستند. شهر گرگان نیز با توجه به قرار گرفتن در منطقه شمال کشور ایران، نمی تواند به صورت گسترده توسعه یابد چرا که با محدودیتهای فیزیکی توسعه شهری مانند وجود زمین های کشاورزی مرغوب، جنگل ها، رودخانه ها و وجود تپههای موجود در حاشیه شهر در روند توسعه شهری مواجه است. هدف از این تحقیق دستیابی به متغیرهای موثر در توسعه فیزیکی شهر و دستیابی به الگویی که توسعهی آتی شهر گرگان را با کمترین خسارات به محیط طبیعی مکانیابی نماید، می باشد. نتایج نشان می دهد شهر گرگان با توجه به وضع موجود از جنوب به جنگل و از سایر قسمت ها توسط زمین های کشاورزی محدود شده است. برای توسعه فیزیکی شهر دو گزینه پیش رو دارد: 1-توسعه درون شهری که با تخصیص تراکم ساختمانی بیشتر به ساختمانهای شهری امکان پذیر است. 2-توسعه برون شهری اراضی که مساعد توسعه فیزیکی شهر باشد. بنابراین با توجه به مدلها مناسبترین مکان جهت توسعه و گسترش آتی شهر گرگان قسمت های شرق و غرب گرگان می باشد
خلاصه ماشینی:
"مناطقی که دارای شرایط عدد یک می باشد، مناسب جهت توسعه فیزیکی شهر می باشد (جدول شماره ٢) جدول شماره (٢): رتبه بندی پارامترها برای توسعه فیزیکی شهری با استفاده از مدل منطقی یک صفر شرایط خوب بد سازگاری با موضوع >150 >150 رودخانه >750 >750 گسل 2-15 ١٥< و ٢< شیب 0-150 ١٥٠< و ٠ < ارتفاع محدوده شهر و زمین زراعت دیم زراعت آبی و جنگلی با پوشش کم و زیاد کاربری اراضی دشت های دامنه ای، اراضی پست و شور و دشت سیلابی تپه ها و کوه ها تیپ اراضی یافته های تحقیق متغیرهای موثر در مکانیابی توسعه فیزیکی شهر پدیده های ژئومورفولوژیکی بسته به موقعیت شان تاثیر متفاوتی در شکل گیری و توسعه شهرها دارند که با توجه به تنوع زیادی آنها، فقط پارامترهای زیر در جهت توسعه فیزیکی شهر گرگان مورد بررسی قرار می گیرد: شیب زمین یکی از عوامل ژئومورفیک موثر در مکان گزینی و ساخت سکونتگاهی و شهرها شیب اراضی می باشد (زیاری ، ١٣٧٩، ١١٢).
/ شکل شماره ١٤- نقشه زمین شناسی منطقه مورد مطالعه مناطق بهینه توسعه ی فیزیکی گرکان توسعه شهر گرگان با توجه به نقشه کاربری اراضی و تیپ اراضی نمی تواند به سمت جنوب و حنوب غرب توسعه داد زیرا توسعه به این مناطق با انواع مخاطرات ، هزینه های بالای ساخت و ساز و تخریب منابع طبیعی به همراه است ."