چکیده:
این پژوهش در راستای بیان علت تفاوت تفاسیر فقها و اندیشمندان مسلمان دربارة حقوق سیاسی ـ اجتماعی زنان از متون ثابت دینی است. طبق هرمنوتیک فلسفی گادامر، تفاوت تفاسیر در تفاوت پیشفهمها، پیشفرضها و انتظارات مفسران ریشه دارد. برای بررسی این مسئله، نگارنده ضمن بیان مفروضات رویکردهای مختلف فکری، تفاسیر آنها دربارة حقوق سیاسی ـ اجتماعی زنان را بیان کرده است. بدین ترتیب مشخص شده است میزان و نوع حقوقی که رویکردهای گوناگون برای زنان قائلاند با نوع نگرششان به زن و ... ارتباطی تنگاتنگ دارد. در واقع، سنتگرایان (با انتظار حداکثری از متون دینی در راستای قانونگذاری در مسائل فردی و اجتماعی) دربارة فعالیتهای سیاسی زنان حکم به عدم جواز دادهاند و در مقابل اصلاحگرایان (که معتقدند قوانین کلی و برخی از جزئیات در متون دینی ذکر شده و تشخیص حکم برخی جزئیات بر عهدة عقل گذاشته شده است)، نظر مساعدی دربارة فعالیتهای سیاسی و حتی مسئلة حکومت ارائه کردهاند و جنسیت را شرط نمیدانند.
خلاصه ماشینی:
"نوشـته هـای مذکور در مباحث خود وضعیت کنونی زنان را نقد کردهاند و معتقدند در بسیاری از زمینه ها باید برای زنان حقوقی برابر با مردان در نظر گرفـت ؛ از آن جملـه بـازپژوهی حقـوق زنـان تألیف ناصر قرباننیا و همکارانش کـه در دو جلـد بـه چـاپ رسـیده و حـاوی مطالـب و راهکارهای ارزشمندی است یا مباحثی از حقوق زن (از منظر حقوق داخلی، مبانی فقهـی و موازین بین المللی) اثـر حسـین مهرپـور و قضـاوت و شـهادت زن نوشـتۀ محمـد بهرامـی خوشکار، حقوق زن در کشاکش سنت و تجدد اثر محمد حکیم پور و شخصـیت و حقـوق زن در اسلام و زن و فرهنگ دینی و هم چنین زن که به قلم مهدی مهریزی به رشتۀ تحریـر درآمدهاند.
١. ٤ اصل ورود زنان به اجتماع سنت گرایان به خانه نشینی زنان معتقدند (حسینی طهرانی، ١٤٠٤: ٢١٨) و با استناد به برخـی آیات و روایات، چنین اظهار میدارند: «بزرگترین حسن و نیکویی برای زن و عـالیتـرین تمجید برای او همانا پـردهنشـینی و حجـاب و عفـت و دوری از جماعـت مـردان و عـدم خودنمایی و پردهدری است » (همان: ٢١٤)؛ در مقابل ، اصلاحگرایان معتقدند زن و مـرد هـر کدام یک سری وظایف عام (مربوط به جنبۀ انسانیت ) و یک سری وظایف خاص (مربوط به جنسیت و محیط خانواده) دارند و برای این که به وظایفشان عمل کنند بایـد هـر دو هـم در اجتماع و هم در خانه فعال باشند و زن موظف است برای آنکه استعداد و شایستگیهـایش رشد یابد و شکوفا شود، با استفاده از رهنمودهای شریعت اسلام، با انجام وظیفۀ خاصش در خانواده به گونه ای مناسب خود را برای وظیفۀ عمومیاش در اجتمـاع آمـاده کنـد؛ در ایـن مسیر، اجتماع و خانواده هر دو اهمیت دارد و نباید توجه به یکی او را از دیگری غافل کنـد (شمس الدین ، ١٣٨٢: ٤٤)."