چکیده:
گردشگری روستایی فعالیت بسیار پیچیدهای است که با بخشهای دیگر جامعه، وجوه مشترکی داشته و دارای اثرات و پیامدهای مختلفی است که میبایست در فرایند برنامهریزی، تمامی جوانب آن را مورد ملاحظه قرار داد تا از اثرات منفی آن کاسته شده و تأثیرات مثبت آن در ابعاد اقتصادی، اجتماعی – فرهنگی و زیست محیطی افزایش یابد. این تحقیق با هدف ارزیابی اثرات منفی توسعه گردشگری در روستای کندوان استان آذربایجان شرقی صورت پذیرفته است. برای این منظور از کلیه سرپرستان خانوار در روستای کندوان تعداد 114 نفر به روش نمونه گیری کوکران انتخاب شده است. جمع آوری اطلاعات این تحقیق نیز بصورت پیمایشی با استفاده از پرسشنامه انجام گرفته است. به منظور تجزیه تحلیل داده ها از مدل تحلیل عاملی در محیط نرم افزار SPSS استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که اثرات منفی توسعهی گردشگری در روستای کندوان در شش عامل ترکیبی تغییرات منفی در آداب و رسوم سنتی روستا، تغییرات منفی در فعالیت اقتصادی و شکاف درآمدی، فصلی شدن درآمد و افزایش قیمت کالا، تغییرات منفی در شرایط اکولوژیکی، از بین رفتن ابنیه و آثار تاریخی و افزایش آلوگیهای زیست محیطی قرار گرفتهاند که این شش عامل در مجموع 82.660 درصد از واریانس را تبیین می نمایند. همچنین بیشترین اثرات منفی توسعه گردشگری در روستای کندوان را عامل اول شامل می شود که به تنهایی 31.729 درصد واریانس را تبیین می نماید و متغیر تأثیر رفتار و شیوه زندگی گردشگران بر رفتار و شیوه زندگی روستاییان (تغییر در نوع پوشاک، نحوه سخن گفتن و ...) در این عامل با بارعاملی 0.934 بیشترین اثر منفی را در روستای کندوان دارا میباشد.
خلاصه ماشینی:
"0,719 تغییر و جابجایی نیروی کار کشاورزی به بخش گردشگری 0,870 فصلی شدن درآمد خانوارهای روستایی 0,901 افزایش قیمت کالاها و اجناس 0,664 افزایش قیمت زمین و مسکن 0,823 کاهش جمعیت حیات وحش در منطقه (صدمات اکولوژیکی ) 0,732 بروز و شیوع بیماری های جدید به دلیل ورود گردشگران به مناطق روستایی 0,552 تغییر کاربری اراضی کشاورزی در منطقه و کاهش اراضی زیر کشت محصولات کشاورزی 0,826 فرسودگی محیط زیست و مناظر طبیعی در منطقه 0,638 از بین رفتن سبک معماری سنتی در اثر توسعه خانه سازی مدرن در منطقه 0,755 آسیب رساندن به ابنیه و آثار تاریخی در منطقه 0,943 افزایش آلودگی های زیست محیطی مثل آلودگی هوا، آب ، جنگل و آلودگی صوتی در منطقه 0,892 درصد تغییرات واریانس 31,729 13,307 11,948 10,796 8,678 6,203 درصد تغییرات تجمعی 31,729 45,036 56,984 67,780 76,457 82,660 عوامل استخراج شده منبع : یافته های تحلیلی تحقیق ، ١٣٩١.
در پاسخ به سوال اول تحقیق (آیا گسترش گردشگری در نواحی روستایی (کندوان )، به لحاظ اقتصادی، اجتماعی– فرهنگی و محیطی - اکولوژیکی منجر به ایجاد اثرات منفی در محیط روستایی شده است ؟ نتایج نشان می دهد که توسعه گردشگری در روستای کندوان از اثرات منفی متعددی در زمینه های مختلف برخوردار می باشد که بر اساس نتایج تحلیل عاملی، این اثرات در شش عامل تغییرات منفی در آداب و رسوم سنتی روستا، تغییرات منفی در فعالیت اقتصادی و شکاف درآمدی، فصلی شدن درآمد و افزایش قیمت کالا، تغییرات منفی در شرایط اکولوژیکی، از بین رفتن ابنیه و آثار تاریخی، افزایش آلوگی های زیست محیطی قرار گرفته اند، که این شش عامل در مجموع ٨٢,٦٦٠ درصد از واریانس اثرات منفی توسعه ی گردشگری در روستای کندوان را تبیین می نمایند."