چکیده:
امروزه اشتغال یکی از مهمترین شاخصهای توسعه در کشور به شمار میرود و توزیع عادلانه آن از الزامات اساسی توسعه پایدار و هماهنگ است. بحث اشتغال و ابعاد آن بخشهای مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور را تحت تأثیر قرار داده است. در ایران اشتغال و توزیع عادلانه فرصتهای آن در نواحی شهری و روستایی یکی از مسائل مهم برنامهریزان و سیاستگذاران است. در این راستا پژوهش حاضر در پی کشف الگوی تغییرات و روند فضائی اشتغال و فعالیت در نواحی روستایی استان اصفهان است. روش پژوهش، تحلیل اکتشافی دادهها [1]ESDAاست و از روش میانگین متحرک فضائی برای کشف الگوها و روندهای فضائی استفاده شده است. تعداد واحدهای همسایگی{60و54و42و30و24و12}k= در نظر گرفته شده است که با توجه به مقایسه الگوهای مختلف دو نوع روند عمومی و محلی را در مقیاسهای مختلف میتوان کشف نمود. دادههای مورد استفاده در این پژوهش بر اساس آمار نفوس و مسکن سال 1390 برای 1357 نقطه روستایی دارای جمعیت استان اصفهان است. نقشههای محلی نشاندهنده نرخ بالای اشتغال در عمده مناطق روستایی است (12K= و24 K=) و با افزایش میزان K به 60، لکه های نرخ اشتغال پایین واضحتر شده و روند عمومیتری به خود میگیرد. این فرایند برای شاخصهای نرخ بیکاری، جمعیت شاغل 10 ساله و بیشتر و نیز فعالیتهای بخش کشاورزی، صنعت و خدمات نیز انجام شد. نتایج بیانگر نابرابریهای فضایی شاخصها در مناطق روستایی و تمرکز عمده فعالیتهای خدمات و صنعت در نواحی روستایی مجاور مرکز شهر اصفهان است. 1.Exploratory Spatial Data Analysis (ESDA)
خلاصه ماشینی:
براي رسيدن به اين هدف به پرسش زير پاسخ داده خواهد شد: • الگوي فضايي شاخص هاي اشتغال در بخش هاي عمده فعاليت (کشاورزي، صنعت و خدمات ) در نواحي روستايي استان اصفهان چگونه است ؟ پيشينه نظري تحقيق : فرانزسيکا١ (٢٠١٢) در پژوهش «نرخ بيکاري منطقه اي در آلمان » به تجزيه و تحليل عوامل مؤثر بر تفاوت هاي منطقه اي نرخ بيکاري با استفاده از مدل پنل فضائي پرداخته و نشان ميدهد که داده هاي بيکاري منطقه اي وابستگي مکاني داشته و در ٤١٢ بخش از آلمان عدم تعادل فضائي وجود دارد.
فرجي سبکبار (١٣٩٢) در پژوهش «تحليل اختلافات فضايي فعاليت (اشتغال و بيکاري) در نواحي روستايي ايران » با کشف الگوي فضايي تغييرات مکاني بيکاري در نواحي روستايي ايران به اين نتيجه رسيده است که نرخ تغييرات فضايي فعاليت در بخش عمده کشور تغيير نيافته و محدود به سکونتگاه هاي روستايي شمال و جنوب کشور بوده است و ميزان مشارکت اقتصادي افزايش يافته در حاليکه ميزان اشتغال زايي براي زنان محدودتر از مردان بوده و تفاوت هاي فضايي- جنسيتي در روستاهاي کشور وجود دارد.
براي شناسايي الگوهاي فضايي وضعيت اشتغال و فعاليت در بخش هاي مختاف نواحي روستايي استان اصفهان از روش ميانگين متحرک فضايي و براي محاسبه ماتريس وزني جغرافيايي در اين پژوهش از روش KNN استفاده شده است .
در اين پژوهش از روش تحليل اکتشافي داده هاي فضايي ESDA استفاده شده است ، هدف اصلي کشف الگوهاي فضايي اشتغال نواحي روستايي استان اصفهان است .