چکیده:
انسان برای سهولت مطالعهی جهان به طبقهبندی دانش پرداخته و این طبقهبندی امکان انباشت و بازیابی دانش را برای وی فراهم میکند. قرارگیری انواع دانش در مرزهای مشخص به تدریج رشتههای دانشگاهی را برای مطالعهی نظاممند پدیدههای جهان به وجود آورده است. گردشگری، به عنوان یکی از پدیدههای دنیای معاصر، موضوعی پیچیده و چندوجهی است که بررسی آن عبور از مرزهای رشتههای رایج دانشگاهی و اتخاذ رویکرد تلفیقی را میطلبد. در این مقاله، جایگاه مطالعات گردشگری در میان رشتههای دانشگاهی و رویکردهای مطالعاتی آن بررسی شده است. بررسیها نشان میدهد که ماهیت پدیدهی گردشگری به گونهای است که شناخت آن نیازمند مطالعات میانرشتهای و چندرشتهای است و تلاش برای ارتقای جایگاه آن از یک حوزهی مطالعاتی به یک رشته شاید ناشی از فقدان اعتماد به نفس آکادمیک و غلبهی دیدگاه وحدت علوم باشد. در نهایت، موضوع رشته بودن گردشگری با توجه به معیار الگوهای هرست، کوهن و برنشتاین نیز مورد بررسی قرار گرفت. سرانجام، پس از بررسی جایگاه رشتهای مطالعات گردشگری با اتخاذ این الگوها، گذر از محدودیتهای پارادایمهای رشتهای و اتخاذ و تلفیق روششناسی رشتههای مختلف برای انجام پژوهشهای تلفیقی به عنوان راهکارهای توسعه و تقویت مطالعات گردشگری پیشنهاد شده است.
خلاصه ماشینی:
این موضع پراگماتیک کاملا معقول و ضروری است زیرا اهمیت گردشگری به عنوان یک پدیده ی مهم اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و زیست محیطی در دنیای معاصر وجود یک رشته ی مجزا در این حوزه را ضروری ساخته و کاملا توجیه میکند (کولز٥ و همکاران ، ٢٠٠٩) ب ) مطالعات گردشگری به عنوان یک حوزه ی مطالعاتی علیرغم آن چه در بالا ذکر شد، کوپر٦ و همکارانش (١٩٩٨: ٣) معتقدند امروزه گردشگری تنها یک حوزه ی مطالعاتی است و هنوز از زیربنای غنی نظری لازم برای رشته بودن برخوردار نیست (به نقل از ترایب ، ٢٠٠٤) بر همین اساس ، گان (١٩٨٧) هم گردشگری را یک زمینه ی مطالعاتی معرفی کرده و فهرستی از رشته های اصلی مانند بازاریابی، جغرافیا، انسان شناسی، رفتار، بازرگانی، اکولوژی انسانی، تاریخ ، علوم سیاسی، برنامه ریزی و طراحی و آینده پژوهی را که گردشگری از آن ها کمک میگیرد ارائه میدهد (به نقل از ترایب ، ٢٠٠٤) 1 general tourism theory 2 Tourology 3 Toulmin 4 Hall 5 Coles 6 Cooper ترایب (١٩٩٧ و ٢٠٠٤: ٤٨) گردشگری را به دلیل فقدان انسجام نظری یا مفهومی درونی و وابستگی به سایر رشته ها فاقد ویژگیهای یک رشته میداند.