چکیده:
علم اقتصاد علیرغم اینکه در میان شاخههای علوم اجتماعی، بیش از سایر رشتهها از ابزارهای ریاضی برای تبیین و پیشبینی استفاده نموده اما در این زمینه با مزایا و محدودیتهای قابل توجهی نیز روبهرو بوده است. در این تحقیق ضمن بررسی سیر تاریخی و مبانی نظری کاربرد ریاضیات در اقتصاد متعارف، به مزایا و محدودیتهای روش ریاضی در پژوهشهای اقتصادی پرداخته شده است. در ادامه نیز علاوهبر معرفی مبانی نظری کاربرد ریاضیات در اقتصاد اسلامی به مزایا و محدودیتهای بهکارگیری آن در این دانش اشاراتی شده است. در انتها نیز تلاش شده تا با ارائه الگویی بهینه از کاربرد ریاضیات در اقتصاد اسلامی، مسیر درست تعامل این دو حوزه از دانش تبیین گردد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که اقتصاد اسلامی در صورت رعایت اصول مشخصی همچون عدم افراط در بهکارگیری روش ریاضی، هدف قرار ندادن صورتگرایی، استفاده از شاخههای نوین ریاضی و استفاده از سایر روشهای مطالعه علمی در کنار روش ریاضی، میتواند به الگویی کارآمد از پژوهش مبتنی بر ریاضیات دست یابد.
Although economics among the branches of social sciences، takes the most benefits from applying mathematical tools for the problems of explanation and prediction، so far has experienced lots of limitations.
So in this paper we tried not only to study the historical and theoretical foundations of mathematics in conventional economics، but also to discuss the advantages and limitations of mathematical methods in economic researches. Then، in addition to the introduction of the theoretical principles of applying mathematics in islamic economics، its advantages and limitations were mentioned. Finally، efforts have been made to explain the right interaction of these two fields، providing an optimal model of the application of mathematics in Islamic economics.
Results show that islamic economic is able to achieve an efficient pattern of the mathematics -based research، if some special principles such as laying away excesses in the use of mathematical methods، not aiming at formalisms، using new branches of mathematics and also other methods of scientific studies in the mathematical method be considered.
خلاصه ماشینی:
همچنین مارک بلاگ (1387) اظهار داشته که اصالت ریاضی در ساختار آموزشی علم اقتصاد نیز ورود یافته که نتیجه آن تربیت افرادی است که مهمترین مزیت آنان، توانایی بالا در فنهای حل مسئله است، درحالیکه این کار به بهای از دست رفتن هرگونه معرفت اساسی در مورد نظام اقتصادی صورت میگیرد (بلاگ، 1387، ص29)؛ و این در حالی است که پروژههای مهم تحقیقاتی تقریبا همیشه به دانشجویانی با پس زمینههای قدرتمند ریاضیاتی ارجاع داده میشود تا به دانشجویانی با پس زمینههای قدرتمند اقتصادی (Landsburg, 2009, p.
این محدودیت ذاتی در مدلسازی ریاضی امری است که در زمینه مطالعات علوم اجتماعی بهدلیل ماهیت پیچیده و چندبعدی موضوع پژوهش بیش از علوم طبیعی به چشم میخورد؛ برای مثال مفروضاتی که میسمی و دیگران (1391) در زمینه بسط مدل ریاضی تعادل عمومی در چارچوب اقتصاد و بانکداری اسلامی 53 ارائه کردند، از این گونه است؛ مثلا یکی از مفروضات مدل این است که تعداد فقیران و ثروتمندان در کل اقتصاد با یکدیگر برابر است، فرض دیگر اشاره به رقابتی بودن بازارها و دریافت عوامل تولید کار و سرمایه به میزان تولید نهایی دارد.
یادداشتها ###############3###############دوفصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات اقتصاد اسلامی، سال هشتم، شمارة اول، پیاپی 15، پاییز و زمستان 1394، ، صص91-120 Marginalism Revolution Vilfredo Pareto Francis Ysidro Edgeworth George Dantzig Game Theory fuzzy logic Uncertainty Chaos theory Neural Networks intellectual toys Objectivity البته عکس این مسئله هم قابل وقوع است به گونهای که گاهی فلسفه و ارزش های یک نظریهپرداز در لابهلای فرمولهای ریاضی محو شده و یک نظریه هنجاری را بهصورت اثباتی نشان میدهد لذا گاهی استفاده از ریاضیات بهجای اینکه ابزاری برای کشف عینیت باشد، محملی برای تحمیل ارزشها بر واقعیتها میگردد.