چکیده:
تردیدی در اهمیت برقراری نماز جمعه در اصلاح فرد و اجتماع وجود ندارد. حکم تکلیفی این امر الهی در اذهان عموم مردم متدین به تبع فتوای جمعی از فقهای عظام وجوب تخییری در زمان غیبت است. این مقاله مروری دارد بر آیات قرآنی مربوط به نماز جمعه و روایات معصومان(ع)و با اشاره به سه نظریه مهم یعنی نظریه حرمت و وجوب تخییری و وجوب تعیینی نماز جمعه در زمان غیبت، آیات و روایات مربوط را بازخوانی میکند. دلایل مطرح شده توسط قایلان حرمت را سست و ضعیف میداند و اعتقاد دارد قایلان بزرگوار قول تخییری نیز برای اثبات رأی خود ادله روشن و قاطعی نیاورده و در نهایت قول به وجوب تعیینی نمازجمعه در این نوشته اثبات میگردد. اگر منظور از قایلان به وجوب تخییری وجوب ترتیبی باشد آنگاه نتیجه این پژوهش منطبق بر آرا آنها خواهد بود و در غیر این صورت شبهه مساوی بودن نماز ظهر و جمعه پرشور نبودن نمازهای جمعه را به دنبال خواهد داشت. وضعیتی که جوامع شیعی برعکس جوامع اهل تسنن با آن مواجهند.
خلاصه ماشینی:
١. نماز جمعه در آیات قرآن در آغاز اهمیت این فریضه الهی را که به حکم آن نیز اشعار دارد از طریق آیات و روایات دنبال می کنیم خداوند متعال در امر صریح خود می فرماید: «یا أیها الذین آمنوا إذا نودی للصلاة من یوم الجمعة فاسعوا إلی ذکر الله و ذروا البیع ذلکم خیر لکم إن کنتم تعلمون» (جمعه : ٩)؛ هانی کسانی که ایمان آوردید هنگامی که در روز جمعه برای نماز جمعه اذان داده میشود به سوی ذکر خدا بشتابید و دادوستد را رها کنید،اگر بفهمید این برای شما بهتر است .
روایت وجوب خاص یک نماز از میان سی و پنج نماز مرحوم شیخ کلینی که خود قائل به وجوب عینی تعیینی نماز جمعه هستند روایت دیگری را در: «باب وجوب الجمعة »از امام صادق (ع) نقل کردهاند: «عن ابی بصیر و محمد بن مسلم عن ابی عبدالله (ع) قال: إن الله عزوجل فرض فی کل سبعة ایام خمسا و ثلاثین صلاة منها صلاة واجبة علی کل مسلمان یشهدها الا خمسة المریض و المملوک و المسافر و المرأة و الصبی » (کلینی ، ١٣٨٧ق ، ج٦، ص٤٥٩ و نیز عاملی ، ١٣٧٣ش ، ج٥، ص٥) خداوند عزیز و با عظمت در هر هفت روز سی و پنج نماز را بر هر مسلمانی واجب کرد که یکی از آنها نماز جمعه است و بر همه مسلمانان حضور در آن واجب است به استثنای بیمار، برده، مسافر، زن و کودک.