چکیده:
مطالعة حاضر به بررسی خردهفرهنگ فقر و آسیبهای اجتماعی در محلة هرندی (دروازهغار سابق) تهران و در بین گروههای موسوم به «غربتی» میپردازد. دادههای این تحقیق از طریق روش تحقیق کیفی و با استفاده از تکنیکهای مصاحبه و مشاهده گردآوری شده است. حجم نمونه 40 نفر و تعداد این حجم با رسیدن به اشباع نظری پایان یافت. یافتههای تحقیق نشان میدهد که غربتیها «خردهفرهنگ فقر» خاصی دارند که زمینه را برای انواع مسائل و آسیبهای اجتماعی فراهم کرده است. علاوه بر این، یافتهها گویای آن است که عناصر خردهفرهنگ غربتیها مواردی همچون فقر و ارزشمندی فقر، هیجانخواهی و لذتجویی، بیتوجهی به قانون، اینجا و اکنون بودن و عدم تمایل به آیندهنگری، مشارکت پایین اجتماعی و عدم تعلق روحیة شهروندی را شامل میشود. همچنین این خردهفرهنگ فقر با شکلگیری انواع آسیبهای اجتماعی در بین افراد غربتی نظیر اعتیاد، خشونت، قماربازی و خرید و فروش مواد ارتباط دارد.
خلاصه ماشینی:
"بر همین اسـاس، او مـدعی است که فقر را نمیتوان صرفا به معنای وجود محرومیت هـای اقتـصادی، نابـه سـامانی اجتماعی یا فقدان برخی مزیت های دیگر دانست ، بلکه مشاهدة دقیق این پدیـده نـشان میدهد که فقر، در همان حال، میتواند وضعیتی مثبت و دارای سودمندیهایی خـاص نیز باشد و مزایای آن چنان تعیین کننده و مهم است که اشخاص فقیر با وجـود شـرایط طاقت فرسایی که با آن مواجه اند، به سختی قادر خواهند بود تا بدون آن به زندگی خـود ادامه دهند (سلیمی و داوری، ١٣٨٦: ٣٤٩).
بــدبینی بــه نهادهــای طبقــۀ حــاکم و بــیاعتمــادی از صــاحبان و دست اندرکاران قدرت سبب ایجاد روحیۀ پرخاشگری در این افراد مـیشـود و وجـود همین ویژگیها سبب قرار گرفتن این افراد در نوعی وضعیت بیهنجـاری اجتمـاعی و آنومی میشود که پیامدهای خود را حتی در ابعاد متفاوت رفتارهای جنسی و پیوندهای خانوادگی به روشنی جلوهگر میسـازد؛ ویژگـیهـایی کـه معمـولا از پـیش زمینـه هـای شکل گیری رفتار کج روانه است و آمادگیهای لازم را برای ارتکاب کـج روی در افـراد ایجاد میکند (سلیمی و داوری، ١٣٨٦: ٣٥٠-٣٥١).
در ایـن بـاره باید گفت که در مواردی قابل توجه وظیفۀ اصلی تأمین هزینه های زندگی بر عهدة زنان غربتی است و مردان غربتی صرفا سرپرستی خانواده را بر عهده دارند (یا این کـه صـرفا حضور فیزیکی آنها مطرح اسـت ) و از لحـاظ تـأمین هزینـه هـای مـالی و سرپرسـتی فرزنـدان، کـم تـر تعهـدی در قبـال خـانواده و فرزنـدان ندارنـد."