چکیده:
هدف: هدف از این تحقیق، طراحی الگوی رهبری اثربخش سازمانی با رویکرد اسلامی، به معنای استخراج مفاهیم و شاخصهای رهبری از مبانی دینی و اسلامی، و رویکرد ایرانی به معنای توجه به مقتضیات محیطی و تاریخ ایران بوده است. روش: روش تحقیق، کیفی تحلیل تم با استفاده از قرآن کریم، سیرۀ پیامبر اسلام(ص) و منش امیرکبیر است. یافتهها: میتوان اصول مستخرجه از قرآن کریم را از سویی به عنوان مبانی فکری و نظری رهبری سازمانی تلقی و آنها را به دو دسته مبانی بینشی اعتقادی و منشی اخلاقی، طبقهبندی کرد و از طرف دیگر، بر اساس ادبیات مدیریت راهبردی، دستۀ نخست را به مثابۀ اصول راهبردی و دستۀ دوم را به عنوان اصول عملیاتی طبقهبندی کرد. همچنین، سبک رهبری پیامبر اسلام(ص) بیشتر بر محور تحول فردی و خصوصی و تحول اجتماعی استوار بوده که این دو محور خود متکی به تحول اعتقادی اخلاقی ایشان بوده و منش رهبری امیرکبیر نیز مبتنی بر سه بعد اصلی اقتدار شخصی، اخلاقی و عملی استوار است. نتیجهگیری: هر دو الگوی مورد بررسی، چه در اسلام و چه در ایران، در حوزۀ رهبری دارای مبانی اعتقادی بسیار محکم و استواری بوده؛ به طوری که ویژگیهای شخصیتی و رفتاری ایشان در حوزۀ عمل، تابعی از مبانی مذکور محسوب شده، نه تنها مانع از هر گونه انحراف در گفتار و رفتارایشان میشده، بلکه موجب نفوذ بیشتر بر پیروان و کسب محبوبیت از آنان شده است.
خلاصه ماشینی:
"(خسروپناه، ١٣٩٠) از طرفی به دلیل نقش حیاتی رهبری سازمانی در بالندگی سازمان و موفقیت الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت ، شاید بتوان ادعا کرد که جوهرة مدیریت ، رهبری بوده و «به کارگیری منابع انسانی» در واقع از طریق نوع تعامل میان رهبر با پیرو محقق میشود و بر همین اساس در این پژوهش ، الگوی رهبری سازمانی با رویکردی اسلامی(استفاده از متون اسلامی همچون قرآن و الگوهایی مثل پیامبر اسلام(ص )، امام علی(ع ) و ایرانی (استفاده از الگوهایی چون قائم مقام فراهانی و امیرکبیر) طراحی و ارائه شده است .
(جدول ٥) جدول ٥: دسته بندی مبانی فکری رهبری سازمانی مبانی فکری رهبری سازمانی دراسلام ردیف مبانی بینشی اعتقادی (ذهنی، نظری) مبانی منشی اخلاقی (عینی، عملی) 1 اصل خداگرایی و گرایش به خدا وحدت و انسجام 2 اصل عدم تقدم بر خدا و رسول(ص ) اعتدال و میانه روی 3 اصل عدل محوری بصیرت و عقلانیت 4 اصل ابعاد وجودی انسان واقع بینی و موقعیت سنجی 5 اصل تعالی جویی و تقرب بندگی و عبودیت 6 اصل ارمان خواهی مشارکت و مشورت 7 اصل آخرت گرایی وظیفه مداری و شدت عمل 8 - مصلحت اندیشی و موقعیت سنجی 9 - انگیزش و تلاش 10 - توانمندسازی و استصلاح اهل 11 - شفافیت و مراقبه 12 - اعتمادسازی و وفای به عهد 13 - اصل پیشگامی رهبری در عمل درصد 34 66 همان طور که مشاهده میشود، مبانی منشی از اهمیت و وزن بیشتری برخوردار شده(٦٦ درصد در مقایسه با ٣٤ درصد) و این بدین معنی است که رهبری باید گامهای کاربردی و عملی زیادی بردارد و این گامها نیز قطعا باید تابعی از مبانی بینشی اعتقادی وی باشند تا براساس هماهنگی میان نظر و عمل ، بیشترین فایدهمندی و عملکرد را بتواند نصیب سازمان خود کند(نمودار ٢)."