چکیده:
هدف مطالعه پیش رو بررســـی عوامل تعیین کننده تورم طی دوره ١٣٩٠-١٣٣٩ بوده و از الگوی خودرگرسیون برداری (VAR) استفاده شده است . به دلیل بالا بودن قدرت قیمت گذاری در اقتصاد ایران ، شاخص مارکآپ استخراج شد و رشد آن به عنوان یکی از متغیرهای تعیین کننده تورم ، در کنار متغیرهای رشد نقدینگی، رشد نرخ ارز غیررسمی و رشد بهره وری نیرویکار وارد مدل شد. نتایج مدل حاکی از وجود رابطه علی یک سویه بین سه متغیر رشد مارکآپ ، رشد نرخ ارز و رشد بهره وری نیروی کار و تورم و همچنین رابطه علی دوســـویه بین رشـــد نقدینگی و تورم بود. توابع عکس العمل آنی نشان دهنده رابطه منفی بین رشد بهره وری نیروی کار و تورم و رابطه مثبت بین سه متغیر رشــد مارکآپ ، رشــد نقدینگی و رشــد نرخ ارز و متغیر تورم بودند. همچنین نتایج تجزیه واریانس نشــان داد هر یک از متغیرهای تورم ، رشــد مارک آپ و رشــد بهره وری نیروی کار، در ابتدا بیشترین توضیح دهندگی را دارند، اما با گذشت زمان اثر رشد مارکآپ کاسته شده و اثر رشد بهره وری نیروی کار، رشد نقدینگی و رشد نرخ ارز افزوده میشود.
The purpose of this study is to investigate the determinants of inflation in the period 1960- 2011 and autoregressive model (VAR) is used here. In this study due to the structure of the Iranian economy، the mark-up index is derived and its growth growth along with liquidity growth، nominal exchange rate growth and productivity growth are used in the model. The results of Granger causality test show one-way causal relationship between the three variables of mark-up growth، exchange rates growth and labor productivity growth in one hand and inflation on the other hand، as well as two-way causal relationship between money growth and inflation. Also impuls response functions confirm a negative relationship between labor productivity growth and inflation. Moreover، based on the analysis of impulse response functions of three variables of mark-up growth، liquidity growth and exchange rate growth، they are positively correlated with inflation. Variance decomposition showed that each of the variables of inflation، mark-up growth and labor productivity growth in the short-term and respectively with the shares of 45، 29 and 25 percent، have the highest explanation on inflation forecast variance. But in the long run، the effect of mark-up growth is reduced، and labor productivity growth، inflation، liquidity growth، exchange rate growth and mark-up respectively explain 30، 28، 17، 14 and 10 percents of the forecast errors.
خلاصه ماشینی:
"به دلیل بالا بودن قدرت قیمت گذاری در اقتصاد ایران ، شاخص مارکآپ استخراج شد و رشد آن به عنوان یکی از متغیرهای تعیین کننده تورم ، در کنار متغیرهای رشد نقدینگی، رشد نرخ ارز غیررسمی و رشد بهره وری نیرویکار وارد مدل شد.
وجود دلالیهای گسترده و چند لایه ، وجود انحصار و انحصار چندگانه و رویکرد تبانی میان انحصارگران ، ضعف نهادهای نظارتی، وجود انبارهای کالا، ساختار ناکارآمد توزیع و تخصیص در اقتصاد ایران به وضوح نشان دهنده قدرت قیمت گذاری میان عوامل قیمت گذار اقتصاد است بنابراین برای اینکه تحلیل درست و واقع بینانه ای از تورم در اقتصاد ایران داشته باشیم ، متغیر مارکآپ را به عنوان شاخصی از قدرت قیمت گذاری در مدل وارد کردیم .
An Analysis of Money Demand and Inflation in the Islamic Republic of Iran و تورم و تولید ناخالص داخلی کشـــور از پایگاه داده بانک مرکزی و برای اســـتخراج بهره وری نیروی کار و مارکآپ از داده های مرکز آمار استفاده شد و پس از آن به تخمین مدل پرداخته شــد.
این تغییر قیمت های نســـبی به زیان بخش های تولیدی و مولد اقتصـــاد اســـت و از آنجا که دلالی و واسطه گری سرمایه نمیخواهد، هزینه ندارد و تغییر شغل در آن آسان و کم هزینه است ، سیستم انگیزشی اقتصاد را بجای تشویق بر تولید و ارتقای بنیه تولیدی به سمت دلالی و واسطه گری سوق میدهد و باز هم مارکآپ افزایش مییابد و قیمت تمام شده افزایش یافته و تورم ایجاد میشود.
نتایج مدل این مطالعه نشان میدهد در کوتاه مدت دو متغیر رشد بهره وری نیروی کار و رشد مارکآپ بیشترین اثرگذاری را بر تورم دارند و اثرگذاری متغیرهای رشد نقدینگی و رشد نرخ ارز با گذشت زمان افزایش مییابند."