چکیده:
زمین از ورقههای تکتونیکی مختلفی تشکیل شده که این ورقهها در طی دوران پالئوزوئیک و حتی قبل از آن، در حال تکاپو بودهاند. در زمان نئوپروتروزوئیک پیشین (حدود ۱ میلیارد سال پیش)، ابر قارة۱ واحدی به نام رودینیا۲ وجود داشته است. سپس (از ۷۰۰ تا ۵۵۰ میلیون سال پیش) با باز شدن اقیانوس ایاپتوس۳ و تکهتکه شدن این ابرقاره، خشکیهای لورنزیا (آمریکای شمالی، گرینلند و...)، بالتیک (پلتفرم روسیه و اروپای شرقی) و سیبری از یکسو و خشکی بزرگ گندوانا از سوی دیگر بهوجود آمدند. با شروع دورة کامبرین (۵۵۰ میلیون سال پیش) بین گندوانا و خشکی کوچکتر آوالونیا (شرقیترین قسمت آمریکای شمالی تا انگلستان و شمال شرق آلمان) اقیانوس دیگری به نام ریک۴ بهوجود آمد. در حالیکه بین خشکیهای سیبری، بالتیک و گندوانا (آفریقا، جنوبگان، استرالیا، آمریکای جنوبی، هند، ماداگاسکار، ایران، عربستان و...) اقیانوس بزرگ پروتوتتیس۵ پیدایش یافت. در خلال کامبرین پسین حاشیة غربی اقیانوس ایاپتوس، باریکتر شد. بعد از تحکیم پی سنگ پرکامبرین، در دوران اول، پلتفرم ایران و سایر مناطق خاورمیانه، آرام و نسبتا پایدار بودند و فعالیتهای ماگمایی و چینخوردگی مهمی را نشان ندادند.در طول دورة اردوویسین نیز، با حرکت خشکی آوالونیا به سمت شمال، اقیانوس ایاپتوس شروع به بسته شدن کرد، در حالیکه اقیانوس ریک گسترش بیشتری یافت و اقیانوس پروتوتتیس نیز در حال گسترش بود. در اردوویسین انتهایی، قسمت غربی خشکی گندوانا از قطب جنوب عبور کرد و پدیدة
خلاصه ماشینی:
"در این هنگام، سرزمینهای بزرگ هان (یور آمریکا، آدریا [شمال ایتالیا] پرونیکا [بوهمیا: چک، آلمان شرقی، لهستان و اتریش شمالی]، پونتید [شمال ترکیه، نظرات متفاوت] و هلونیک [یونان]) و سیمرید (آپولیا، تاروید [جنوب ترکیه]، ایران، هلمند، قرهقروم، تبت شمالی و جنوبی) در حاشیة شمالی خشکی بزرگ گندوانا وجود داشتند و اقیانوس پروتتیس نیز بین قارههای بزرگ گندوانا (آفریقا، جنوبگان، استرالیا، آمریکای جنوبی، هند، ماداگاسکار، ایران، عربستان و...
در خلال دورة کربنیفر، سومین پدیدة یخچالی در خشکی گندوانا اتفاق افتاد که از جنوب گندوانا تا داخل عربستان جنوبی گسترش یافت در اواخر نئوپروتروزوئیک پسین و اوایل دوران پالئوزوئیک، اقیانوس ایاپتوس، بین خشکیهای لورنزیا، بالتیک و آوالونیا (شرقیترین قسمت آمریکای شمالی تا انگلستان و شمال شرق آلمان)، در نیمکرة جنوبی بهوجود آمد و در کامبرین پسین گسترش یافت.
در این هنگام، سرزمینهای بزرگ هان (یور آمریکا، آدریا [شمال ایتالیا] پرونیکا [بوهمیا: چک، آلمان شرقی، لهستان و اتریش شمالی]، پونتید [شمال ترکیه، نظرات متفاوت] و هلونیک [یونان]) و سیمرید (آپولیا، تاروید [جنوب ترکیه]، ایران، هیلمند، کاراکورام، تبت شمالی و جنوبی) در حاشیة شمالی خشکی بزرگ گندوانا وجود داشتند و اقیانوس پروتتیس نیز بین قارههای بزرگ گندوانا (آفریقا، جنوبگان، استرالیا، آمریکای جنوبی، هند، ماداگاسکار، ایران، عربستان و...
, 1981, Towards a Paleogeography and tectonic evolution of Iran, Canadian Journal of Earth Sciences, Vol. 18, No. 2, pp.
, 2007, Palynological evidence for a latest Carboniferous – Early Permian glaciations in Northern Ethiopia, Journal of African Earth Sciences, Vol. 49, pp.
, 2009, The Lower Palaeozoic palaeogeographical evolution of the northeastern and eastern peri-Gondwanan margin from Turkey to New Zealand, Geological Society of London, Vol. 325, pp."