چکیده:
یکی از مهم ترین عوامل موثر در مدیریت صحیح منابع آب ، شناخت دقیق احتمالات رخداد بارش و نحوه توزیع روزهای متوالی خشک و بارانی است . چنین شناختی می تواند زمینه های مناسبی برای برنامه ریزان در جهت مقابله با اثرات مخرب خشکسالی ها و نوسانات شدید بارش ارائه دهد. در این مطالعه ، به منظور تحلیل احتمالات رخداد بارش در استان همدان ، از ٧ ایستگاه هواشناسی این استان و داده های روزانه بارش استفاده شده است . روش مورد استفاده در این مطالعه مدل مرتبه اول زنجیره مارکوف می باشد. آمار بارش روزانه بر اساس ماتریس شمارش تغییر حالت روزهای بارانی و فاقد بارش مرتب شده ، سپس ماتریس احتمال تغییر وضعیت بر اساس روش x٢ و آزمون علیه روند اسپیرمن محاسبه گردید. با توان های مکرر این ماتریس ، احتمال پایا و دوره بازگشت روزانه هر یک از دو حالت بارش و خشکی برآورد و دوره های بازگشت خشکی های ٣، ٤، ٥، ٦ و ٧ روزه در طول سال و به صورت هفتگی (برای ٥٢ هفته سال ) محاسبه شده است . نتایج نشان می دهد که بیشترین احتمال وقوع روزهای خشک متوالی ، خشکی های ٣ روزه و کم ترین احتمال وقوع ، خشکی متوالی ٧ روزه می باشد. احتمال دوره بازگشت خشکی متوالی ٣ روزه در طی فصول تابستان و پاییز به
خلاصه ماشینی:
"نتایج محاسبه توزیع احتمال هفته های توام با بارندگی نشان داد که در اکثر ایستگاه ها از هفته ١ تا ٢١ و ٤٢ تا ٥٢ بیشترین احتمال وقوع بارش در طول سال وجود دارد و درهفته های ٢٢ تا ٤١ احتمال بارش به حداقل میزان خود می رسد کمترین احتمالات روزهای خشک متوالی ٧ روزه در فصل بهار و حداقل آن در هفته های ١١ و ١٢ با احتمال ٤٥ درصد می باشد .
7- Horvath and bito 8-Purohit 9-azumi 10- Mingke مواد و روشها داده ها داده های مورد استفاده در این مطالعه شامل آمار بارش روزانه تعداد ٧ ایستگاه هواشناسی استان همدان می باشد که در مرحله مدل سازی به صورت هفتگی در نظر گرفته شده است (جدول ١).
/ شکل شماره ١- نمودار احتمالاتی تغییر حالت بارش روزانه همدان در قالب هفتگی (١٩٩٣-٢٠٠٩) تحلیل مدل برازش شده مرتبه ١ زنجیره مارکوف در ایستگاه همداننشان می دهد احتمال تغییر حالت توالی روز بارانی به روز بارانی دیگر دارای درصد بیشتری نسبت به تغییر حالت از روز بارانی به خشک می باشد و این امر درهفته های ٩ تا ١٨ و٤٠ تا ٤٨ که به ترتیب در فصول بهار و پاییز قرار داشته و بیشتر از سایر هفته ها مشاهده می شود.
/ شکل شماره ٩- نموداردرصد توالی روزهای خشکی در ایستگاه تویسرکان (١٩٩٣-٢٠٠٩) در ایستگاه بهار احتمال دوره بازگشت خشکی های متوالی از هفته ٢٣ تا ٣٩ که شامل ماه های به حداکثر میزان خود می رسد بطوری که در طول این مدت اختمال وقوع خشکی های ٧ روز و کم تر به حدود ١٠٠ نیز می رسد."