چکیده:
از نیازهای آموزشی دانشجویان علوم پزشکی، کالبد شکافی و تشریح جسد مردگان است و از آنجا که این مساله ، پیشینه ای طولانی ندارد، فقهای گذشته درباره حکم شرعی آن به طور خاص بحث نفرمودهاند؛ بنابراین جای پرسش از احکام فقهی این مساله باقی است که حکم اولی این عمل چیست ؟ و در انجام آن چه اموری را باید ملاحظه کرد؟ نوشتار حاضر در صدد بحث پیرامون برخی مسائل مربوط به این موضوع و پاسخ به برخی پرسش ها در این زمینه میباشد که پس از طرح مساله و توضیح مختصری پیرامون «اصل اباحه » به عنوان اصل اولی در مورد اشیاء و افعال، به بررسی ادله ای که ممکن است برای خروج از این اصل در مساله تشریح جسد به آنها استناد گردد، پرداخته است . عمده این ادله عبارتند از: ١- روایاتی که بر حرمت «مثله » کردن دلالت دارند. ٢- ادله ای که بر لزوم پرداخت دیه به سبب قطع اعضای میت دلالت میکنند. ٣- روایاتی که بر احترام جسد میت مسلمان دلالت دارند. در این مقاله به این نتایج رسیدهایم که تشریح جسد با مثله متفاوت است و لزوم دیه با حرمت شرعی ملازمه قطعی ندارد، هم چنین تشریح جسد با رعایت آداب شرعی مستلزم بیاحترامی به بدن میت نیست ؛ بنابراین دلیل محکمی برای
خلاصه ماشینی:
"در پایان پیشنهاد میگردد که صاحب نظران و پژوهشگران محترم با پژوهش و نگارش مقالات مستند و نقادانه ، زوایای متفاوت این مسأله را روشن تر سازند؛ از مسائلی که در این مبحث نیاز به تحقیق دارد، آن است که با توجه به روایات معتبر و ادله ای که دلالت به راین نکته دارند، در قطع اعضاء میت چیزی از دیه به وارث او تعلق نگرفته و همه آن باید برای میت در راههای قرب الی الله و خیر هزینه شود، حال این سؤال مطرح میشود که آیا در صورت حکم به جواز کالبد شکافی، اخذ رضایت از ورثه میت برای انجام این کار لازم است یا اینکه از روایات مزبور میتوان قطع ارتباط آنها را با حقوق میت در این رابطه استنتاج کرد؟ هم چنین میتوان این مبحث را مطرح کردکه درصورت مرگ مغزی انسان و قطع امید از زندگی او، آیا برای برداشتن برخی اعضای او و پیوند آن عضو یا اعضاء به بیماران نیازمند، رضایت و اجازه وراث و بستگان این شخص از منظر فقه و حقوق امری ضروری است ، یا اینکه این کار صرفا به جهت رعایت مسائل اخلاقی و تفقد از بستگان عزادار انجام میشود؟ این پرسش ها و امثال اقتضا میکند که پژوهشگران با امعان نظر و تحقیقات همه جانبه پاسخ های متقن و مستندی را یافته و زمینه رشد فکری و آگاهی بیشتر افراد جامعه اسلامی را فراهم آورند."