چکیده:
اسحاق زایی ها از قبایل ابدالی بودند که در اطراف قندهار زندگی می کردند و همزمان با تثبیت حکومت قاجار و قدرت گرفتن محمود شاه، بر لاش و جوین مسلط شدند و شاه پسندخان توانست قلعه های لاش و جوین را بازسازی کند. سردار احمدخان اسحاق زایی همزمان با میرعلم خان حاکم قاینات، قدرت این خاندان را به اوج رساند. اگرچه او در جنگ قاجارها و افغان ها قلمروش را از دست داد، ولی بعدها توانست آن را به دست آورد و به عنوان مهم ترین حاکم محلی سیستان ظاهر شود. او توانست با میرعلم خان رقابت کند و پس از تجزیه ی هرات با کمک امرای افغان و انگلیسی ها لاش و جوین را به قلمرو ایران برگرداند.
در این مقاله خاستگاه اسحاق زایی ها و نحوه ی به قدرت رسیدن آن ها در لاش و جوین، رابطه با دربار قاجار و تاثیر مساله ی هرات بر موقعیت این خاندان، رابطه با میرعلم خان حاکم قاینات در زمان جنگ هرات و پیامدهای آن، علل تجزیه ی لاش و جوین از ایران، موضع گیری در حکمیت گلدسمید و اثرات آن، علل ناکامی ایران در الحاق دوباره ی لاش و جوین به سیستان در زمان جانشینان سردار احمدخان و رابطه ی اسحاق زایی ها با شوکت الملک ها مورد بررسی قرار می گیرد. اسناد و مدارک موجود نشان می دهد با این که میرعلم خان توانست منطقه لاش و جوین را تصرف و با سردار احمدخان اسحاق زایی معاهده صلح امضاء کند، ولی ضعف سیاسی ایران در مقابل زیاده خواهی افغان ها و انگلیسی ها باعث جدایی آن منطقه از قاینات شد و بعد از مرگ سردار احمدخان نیز علی رغم وجود فرصت هایی طرح الحاق این منطقه به ایران عملی نشد.
The Isaac Zai were from Abdali tribes who lived around Kandahar and along with the consolidation of the rule of the Qajar and the strength of Mahmoud Shah، took the power of Lash and Jovin and Shah Pasand Khan could take the power of rebuilding the Lash and Jovin fortresses. Sardar Ahmad Khan Isaac Zai at the same time with Mir Alam Khan، the ruler of Ghaent، culminated the authority of this dynasty to its peak. Although he lost his territory in Qajar and Afghans ware، but later he was able to obtain this region and appeared as the most prominent local government of Sistan. He had the power to compete with Mir Alam Khan and after Herat’s defragmentation resorted the Lash and Jovin to Iran’s territory with the help of Afghans governors and English rulers.
In this study we investigated the origin of Isaac Zai and the way of their power seizing in Lash and Jovin، their relation with Qajar court and the influence of Herat affair regarding the location of this dynasty، their relation with Mir Alam Khan the governor of Ghaenat at the time of Herat ware and its consequences، the reasons of the dissolution of Lash and Jowin from Iran’s territory، their fortified positioning regarding the Goldsmith’s arbitration and its effects، the reasons of Iran’s failure in re-unification of Lash and Jovin to Sistan in the time of Sardar Ahamd Khan’s successors and the relation of Isaac Zai with Shaukat Molks. The remained documents and proofs indicates that، although Sardar Mir Alam Khan powered to conquest the Lash and Jovin region and sign peace treaty with Sardar Ahmad Khan Isaac Zai، but the political weakness of Iran against with Afghans and English governor’s avarice caused the separation of this region from Ghaenat district and also after the death of Sardar Ahmad Khan and despite the opportunities of the region’s annexation plan to Iran، its incorporation became not practical.
خلاصه ماشینی:
"پیروز مج دهت زاده که خبر این ازدواج را از مقاله ای در مجله ی پیام ام زور نقل کرده سردار سل اطن احمد حاکم هرات را پدر هم رس امیر شوکت الملک اول و سپس شوکت الملک دوم 2 بیان کرده است (زاهدی اصل ، ١٣٧٥: ٩٥) و سردار احمدخان اسحاق زایی را با سردار سل اطن احمدخان 3 که ناصرالدین شاه او را از تهران امیراسماعیل خان شوکت الم ک ل فرزند م ریعلم خان ح مش ت الم ک ل و نوابه خ یف دختر م ریزا م دمح خان ن یه که ب دع از فوت پدر حکومت قاین را به دست گرفت .
خانیکوف (١٣٧٥: ١٦٩) سرنوشت سردار احمدخان در این رقابت ها را شکست ثبت کرده که به اسارت ایرانی ها درآمد و او را به تهران فرستادند؛ ولی او در تهران توانست توجه شاه و صدراعظم را به خود جلب کند و پادشاه بار دیگر تولیت حکومت مس ل قت لاش و جوین و قلعه گاه را بنابر قرارداد من دقع ه میان ایران و انگ س یل به او داد.
امیر شیرعلی خان پادشاه افغانس اتن از حکام مح یل مخالف با ایران حمایت کرد و گرایش سردار احمدخان اسحاق زایی به سوی امرای افغان باعث جنگ های پراکنده با م ریعلم خان شد و کدخدایان و دهقانان ایرانی لاش و جوین توسط میرعلم خان به روستاهای سی اتس ن ایرانی انت اقل یافت دن ."