چکیده:
ابوبکر ربیع بن احمد الاخوینی، یکی از پزشکان مشهور پارسی قرن چهارم هجری است . او از اهالی بخارا (شهری در جمهوری ازبکستان کنونی) و شاگرد ابوالقاسم طاهربن محمد بن ابراهیم مقانعی رازی از شاگردان زکریای رازی بوده است . به علت موفقیت فراوان در درمان بیماران روان پزشکی (و به طور خاص مالیخولیایی)، در زمان حیاتش از او به عنوان «پزشک دیوانگان » یاد شده است . آثار او عبارتند از: «قرابادین »، «کتاب نبض »، «کتاب تشریح » و هم چنین «هدایه المتعلمین فی الطب ». کتاب هدایه تنها اثر به جای مانده از این پزشک بزرگ ایرانی و اولین متن پزشکی نوشته شده به زبان فارسی است . از ابداعات او میتوان به ساخت ١٠ ترکیب دارویی جدید و لوله گذاری دهان به مری (OG tube) برای اولین بار اشاره کرد. علاوه بر این ، اخوینی برای اولین بار در تاریخ پزشکی دنیا از نمودار تب برای مشخص کردن نوع تب استفاده کرده است . او هم چنین درباره بسیاری از بیماریهای عصبی و روانی در کتاب خود بحث کرده است . از این رو اخوینی را میتوان یکی از پیشگامان علم پزشکی در ایران دانست .
خلاصه ماشینی:
"اخوینی در درمان بیماریهای گوناگون موفقیت های چشم گیری داشته است ؛ برای مثال به اندازه ای در درمان بیماران روان پزشکی (و به طور خاص مالیخولیایی) موفق بوده که در زمان حیاتش از او به «پزشک دیوانگان » نام میبردند ( ,٢٠١٣ ,Ghanizadeh, A & ,Dalfardi, B.
229-3 با وجود اینکه اخوینی به سه اثر دیگر خود به نام های «قرابادین »، «کتاب نبض » و «کتاب تشریح » اشاره میکند، «هدایه المتعلمین فیالطب » تنها اثر به جای مانده از اوست و تقریبا تمام اطلاعات ما از زندگی و شخصیت او مربوط به همین کتاب است (www.
این کتاب که به نام های «هدایه » و «کناش » نیز خوانده شده ، اولین متن پزشکی نوشته شده به زبان فارسی میانه یا دری است ( ,Bonabi ,Sajadi, MM.
اخوینی در این کتاب علاوه بر توصیف شواهد و علائم بیماریهای روان پزشکی مانند تفکرات بدبینانه (پارانوئیدی)، خنده و گریه بدون علت ، خودبزرگ بینی، اضطراب ، فوبیا، مسخ شخصیت ، مسخ واقعیت ، به بیان تشخیص های افتراقی و نحوه تمایز بیماریها از یکدیگر میپردازد (اخوینی بخاری، ١٩٦٥، صص ٢٦٨-٢١٨).
com محمدحسین بهمنی کازرونی : کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران ، مرکز تحقیقات طب سنتی و تاریخ طب ، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران Akhawayni, One of the Pioneers of Medicine in Iran Hassan Yarmohammadi Babak Daneshfard Mohammad Hossein Bahmani Kazerouni Abstract Abubakr Ahmad Al-Akhawayni Bukhari (also known as Joveini) is one of the famous Persian physicians in 10’Th century."