چکیده:
از جمله کهن ترین باورها و ساخته های ذهنی انسان ها در طول تاریخ ، آن بوده است که اجرام آسمانی (ماه ، خورشید، ستارگان ، سیارات ، شهاب سنگ ها و دنباله دارها) میتوانند بر سرنوشت یا سلامت و بیماری افراد، تاثیر بگذارند؛ این اعتقادات ـ فارغ از جنبه های علمی یا غیر علمی آن ها ـ حتی در متون طبی و علمی روزگاران کهن ، بازنمودهای فراوانی یافته است که در بررسی کلی، گستره فکری و اعتقادی اقوام باستانی را به نمایش میگذارد و حتی، توجیه گر بسیاری از عقاید امروزین اقوام مختلف در این باره است . در پژوهش
خلاصه ماشینی:
") ج ـ تانکسوق نامه و بازنمایی باور اهل چین و ختا در باب تأثیر ستارگان و کواکب در سلامت یا بیماری جسم و روح انسان «تانکسوق نامه ایلخان در فنون علوم ختایی ٤٤» از مهم ترین آثاری است که به دستور وزیر باکفایت و دانشمند عصر ایلخانی، خواجه رشیدالدین فضل الله ٤٥ به فارسی ترجمه شد و خودش ، مقدمه مفصل و ارزشمندی نیز بر آن نوشت ؛ این کتاب در اصل ، شامل چهار کتاب مجزا بوده ، که امروزه تنها کتاب اول آنکه درباره نبض و تشریح اعضای رییسه است ، به دست ما رسیده ؛ چنانکه از نام کتاب نیز پیداست «تانکسوق نامه » در فنون و علوم چینی (یعنی ختایی) است و توضیحاتی درباره خط و کتابت ، موسیقی، چاو (= پول کاغذی)، طب و...
در این کتاب که میتوان آن را نخستین اثر در معرفی طب چینی و ختایی به زبان فارسی دانست ، درباره پیوند میان نجوم و طب ، و تأثیرگذاری اجرام سماوی در سلامت یا ناخوشی انسان ، مطالب مختلفی بیان شده است که میتوان آن ها را فهرست وار، چنین بیان کرد: ـ در طب چین ، به تبع اندیشه یین و یانگ ، اندام های انسان را به آسمان و زمین منسوب میکردند، مثلا امراض سر و شقیقه به آسمان تعلق داشت ؛ امراض چشم و گوش به انسان ، و امراض اعضای صدر (= سینه ) متعلق به زمین بود؛ این تقسیم بندی جزء به جزء در صفحات ١١١ تا ١١٣ نسخه خطی تانکسوق نامه ، مذکور است ."